патру́ль, -я́, мн. -і́, -ёў, м.
Невялікая група ад воінскага падраздзялення, міліцыі, ад грамадскай аховы (ці ваеннае судна, самалёт) для нагляду за парадкам, за бяспекай у пэўным раёне.
Баявы п.
П. міліцыі.
Зялёны п. (па ахове лесу).
|| прым. патру́льны, -ая, -ае.
Патрульная служба.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
баяві́тасць, ‑і, ж.
Баявы, наступальны настрой, рашучасць і настойлівасць у дзеяннях. Камсамольская баявітасць. □ Што ж прыцягвае чытача да газеты? Яе баявітасць, змястоўнасць. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зарыфмава́ць, ‑мую, ‑муеш, ‑муе; зак., што.
Звязаць рыфмаю (радкі верша). Верш атрымаўся баявы, злосны, толькі не ўдавалася зарыфмаваць само прозвішча — фон Крубер. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ура́, выкл.
Баявы вокліч войск пры атацы, а таксама вокліч, які выражае захапленне, адабрэнне.
◊
На ўра —
1) рашучай атакай ці ў рашучую атаку з крыкамі «ўра»;
2) з энтузіязмам, горача (разм.).
Прапанова прайшла на ўра;
3) не падрыхтаваўшыся, з надзеяй на выпадковы поспех (разм.).
Дзейнічаць на ўра.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напужа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
Выклікаць у каго‑н. страх, спужаць. Напужаць дзіця. □ Пан Крулеўскі меркаваў, што баявы ланцуг, прайшоўшы пушчу, зрушыць і напужае партызан. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ваяўні́чы, ‑ая, ‑ае.
1. Схільны да вайны. Ваяўнічыя плямёны. // Разм. Задзірысты. Ваяўнічы настрой.
2. Мужны, адважны, баявы. Ваяўнічы выгляд. Ваяўнічы вокліч.
3. Актыўны і непрымірымы ў барацьбе. Ваяўнічы атэіст.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спля́міць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак., што.
Разм.
1. Запэцкаць, запляміць. Спляміць абрус.
2. перан. Зганьбаваць, зняславіць. Але нідзе, Нідзе, мой дружа верны, Не спляміў я Наш, гонар баявы. Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панакле́йваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і чаго.
Наклеіць што‑н. у розных месцах, наклеіць многа чаго‑н. Панаклейваць маркі. □ У чырвоным кутку.. [Яндшак] вывесіў свежы «баявы лісток» і панаклейваў шмат плакатаў. Дайліда.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Разбітны́ ’лоўкі’ (астрав., Сл. ПЗБ), ’развіты’ (Касп.), розбітны́ ’кемлівы, бойкі’ (ТС), рус. разбитно́й ’прабіўны, зарадны; прайдошлівы’. Прыставачны аддзеяслоўны прыметнік ад разбіць (гл.), параўн. прасл. *bitьnъ(jь) ’баявы, доблесны, бравы’ (ЭССЯ, 2, 102–103), а таксама біту́н ’задзірысты чалавек’ (КЭС). Да семантыкі параўн. разбі́цца ў ляпёшку ’дасягнуць мэты насуперак усяму’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
клік, ‑у, м.
1. Выс. Кліч, вокліч. Знішчыць мост, вось ён, клік баявы. Колас. Хай гучыць у будаўнічых кліках Неўміручы, Ленінскі запал! Лявонны.
2. Крык некаторых дзікіх птушак. Лебядзіныя клікі. Клікі дзікіх гусей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)