ачышчэ́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. ачышчаць — ачысціць; дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. ачышчацца — ачысціцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пало́ць, палю́, по́леш, по́ле; палі́; по́латы; незак., што.

Ачышчаць ад пустазелля або выдаляць яго адкуль-н.

П. грады.

П. макрыцу.

|| зак. вы́палаць, -лю, -леш, -ле; -латы.

|| наз. по́ліва, -а, н.

|| прым. пало́льны, -ая, -ае (спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

луза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; лу́заны; незак., што.

1. Разгрызаючы, ачышчаць ад шалупін і есці.

Л. гарбузікі.

2. Тое, што і лушчыць (у 1 знач.).

Л. стручкі гароху.

|| зак. аблуза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны.

|| наз. луза́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паабе́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

З’есці абед, з’есці што‑н. у якасці абеду. Коля наспех паабедаў і рашуча пачаў ачышчаць стол. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лу́шчыць, лушчу, лушчыш, лушчыць, незак., што.

1. Ачышчаць ад шалупін, якой‑н. абалонкі. Лушчыць гарох. □ [У вёсцы], пэўна, ужо капаюць бульбу, лушчаць фасолю, зносяць з агародаў гарбузы. Сачанка.

2. Разгрызаючы, ачышчаць ад шалупін і есці (гарбузікі, сланечнік і пад.); лузаць. [Кравец] лёг на печ і ўвесь вечар то курыў, то лушчыў гарбузікі. Чорны.

3. Спец. Разрыхляць верхні слой глебы лушчыльнікам. Лушчыць іржышча.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэктыфікава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак. і незак., што.

Спец. Зрабіць (рабіць) рэктыфікацыю чаго‑н.; ачысціць (ачышчаць) вадкасць ад прымесей паўторнай перагонкай. Рэктыфікаваць спірт.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

освобожда́ть несов.

1. вызваля́ць;

2. (увольнять) вызваля́ць;

3. (опорожнять) апаражня́ць;

4. (очищать) ачышча́ць;

5. (руки) апро́стваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Веяць ’ачышчаць збожжа ад мякіны’; ’дзьмуць, абдаваць павевамі што-небудзь’ (КТС, БРС, Касп., Яруш., Шат.), ве́яты ’веяць збожжа’ (Выг.). Укр. ві́яти ’веяць, дзьмуць’; ’ачышчаць збожжа’; ’віляць (хвастом)’, рус. веять ’дзьмуць, абдаваць паветрам’; ’ачышчаць збожжа’, ст.-рус. вѣяти ’тс’, польск. wiać ’дзьмуць’; ’ачышчаць збожжа пры дапамозе ветру’; ’уцякаць, знікаць’, каш. vjåuc ’веяць’, в.-луж. wěć ’веяць, ачышчаць збожжа’, чэш. váti (< vějati) ’тс’, славац. viať ’ачышчаць збожжа’; ’віцца (аб флагу)’, славен. vẹ̑jati ’ачышчаць збожжа, веяць’, серб.-харв. ве̏јати ’ачышчаць збожжа’, ви̏јати ’веяць, развейвацца’; ’веяць збожжа’, макед. вее ’веяць, дзьмуць; развейвацца, несці, гнаць (аб ветры) ’; ’ачышчаць збожжа’, балг. вея ’дзьмуць; аддзяляць зерне ад мякіны пры дапамозе ветру’, ст.-слав. вѣꙗти ’веяць’. Прасл. vě‑jati. Роднаснае з літ. vė́tyti, лат. vētīt ’веяць (зерне)’, грэч. ἄϜησι ’вее’, лац. ventus ’вецер’, гоц. waian ’веяць’, ірл. do‑in‑fethim ’удуваю’, ст.-інд. vā́lti, vā́yati ’дуе, раздувае’, авест. vāiti ’вее’ < і.-е. *uē(i)‑. Гл. таксама Траўтман, 345; Праабражэнскі, 110; Фасмер, 1, 310; Брукнер, 610; Махэк₂, 678; БЕР, 1, 141; Скок, 3, 588; Шанскі, 1, В, 84; КЭСРЯ, 58; Выгонная, Лекс. Палесся, 79–83.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

рафінава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак. і незак., што.

Спец.

1. Ачысціць (ачышчаць) ад прымесей. Рафінаваць медзь.

2. Апрацоўкай ператварыць (ператвараць) у рафінад. Рафінаваць цукар.

[Ад фр. raffiner.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ачы́стка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. ачышчаць — ачысціць; дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. ачышчацца — ачысціцца.

•••

Для ачысткі сумлення — каб супакоіцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)