Труда́ць ‘мучыцца’ (паст., брасл., Сл. ПЗБ). Да труд 1 (гл.), магчыма, аднаўленне непалатальнай асновы, гл. наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
размнажэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. размнажаць — размножыць і размнажацца — размножыцца.
2. Аднаўленне патомства жывёльным або раслінным арганізмам. Бясполае размнажэнне. Палавое размнажэнне. Вегетатыўнае размнажэнне раслін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рэ- прыстаўка са значэннем ’аднаўленне або паўторнасць дзеяння; процілеглае дзеянне або супрацьдзеянне’ (ТСБМ). З лац. rě‑ (rěd‑) ’тс’ (Брукнер, 456).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
контррэвалю́цыя, ‑і, ж.
Рэакцыйная барацьба звергнутых эксплуататарскіх класаў супроць рэвалюцыйнага народа і створанага рэвалюцыяй новага дзяржаўнага ладу за аднаўленне ранейшых парадкаў, а таксама ўдзельнікі гэтай барацьбы. Унутраная контррэвалюцыя. Разграміць контррэвалюцыю.
[Фр. contre-révolution.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэаніма́цыя, ‑і, ж.
Сукупнасць мерапрыемстваў па ажыўленню чалавека, які знаходзіцца ў стане клінічнай смерці, аднаўленне раптоўна страчаных або парушаных у выніку няшчасных выпадкаў, захворванняў і ўскладненняў функцый жыццёва важных органаў.
[Ад лац. reanimatio — ажыўленне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вячэ́р ’вячэра’ (Касп.). Відавочна, «аднаўленне» формы м. р., магчыма, па аналогіі да вядомага на той жа тэрыторыі слова ужын. Параўн. да апошняга рус. дыял. ужина ’вячэра’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэкрэа́цыя ’перапынак паміж урокамі’ (ТСБМ). Ст.-бел. рекреяция (рекрацыя) ’адпачынак, забава’ < ст.-польск. rekreacyja < лац. rĕcreātio ’аднаўленне (сіл); ачуньванне’ < rĕcreo ’аднаўляю, умацоўваю’ (Булыка, Лекс. запазыч., 118).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
светапо́глядны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да светапогляду. Станоўчую ролю ва ўдасканаленні марксісцка-ленінскай адукацыі моладзі адыграла аднаўленне навучальнага часу на выкладанне ў ВНУ светапоглядных дысцыплін, выдзяленне ў самастойны прадмет праблем навуковага камунізма. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рэнава́цыя ’абнаўленне асноўных фондаў вытворчасці’ (Булыка, СІС). З рус. реновация ’тс’. Ст.-бел. реновация ’абнаўленне завяшчання’ < польск. renowacja ’тс’ < лац. rĕnŏvātio ’абнаўленне; аднаўленне’ < rĕnŏvo ’абнаўляць; аднаўляць’ (Булыка, Лекс. запазыч., 77).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэцыды́ў ’зварот, паўтарэнне якой-небудзь з’явы’ (ТСБМ). Паўторнае запазычанне з рус. рецидив ’тс’. Ст.-бел. рэцыдыва ’аднаўленне хваробы’ < ст.-польск. recydywa < лац. recidīvus ’паўторны’ < rĕcīdo ’зноў трапляю’ (Булыка, Лекс. запазыч., 129).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)