протаска́ть сов., в разн. знач. працяга́ць;
протаска́л паке́т часа́ три разг. працяга́ў паке́т гадзі́ны тры;
э́ти сапоги́ мо́жно зи́му протаска́ть прост. гэ́тыя бо́ты мо́жна зіму́ працяга́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чвэрць, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.
1. Чацвёртая частка цэлага.
Ч. года.
2. Адзін з чатырох перыядаў, на якія ўмоўна падзяляецца навучальны год у школе.
Усе вучні паспяхова закончылі першую ч.
3. Старая мера сыпкіх рэчываў, роўная 8 чацверыкам (каля 210 л).
Дзве чвэрці аўса.
4. Старая мера аб’ёму вадкасці, роўная чацвёртай частцы вядра (каля 3 л), якой карысталіся да ўвядзення метрычнай сістэмы, а таксама пасудзіна ёмістасцю ў тры літры.
5. Старая мера даўжыні, роўная чацвёртай частцы аршына, што існавала да ўвядзення метрычнай сістэмы.
6. Старая мера зямельнай плошчы, роўная 0,5 дзесяціны.
7. Нота працягласцю ў адну чацвёртую частку цэлай ноты (спец.).
8. Адна з чатырох фаз Месяца; вузкі серп Месяца ў першай ці апошняй фазе (спец.).
9. Паз прамавугольнага сячэння па канце дошкі для змацавання яе з другой дошкай (спец.).
◊
Тры чвэрці да смерці (разм.) — пра слабага, хворага чалавека, якому мала засталося жыць.
|| прым. чвэ́рцевы, -ая, -ае (да 2 і 7 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пава́бнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць павабнага; прывабнасць, сімпатыя. Пры сустрэчах [Купала] усміхаўся, гаварыў два-тры.. словы, а здавалася, што пачуў ты нешта асабліва важнае, што атрымаў нешта надзвычай каштоўнае і не страціць яно свае павабнасці ніколі. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўжывы́, ‑ая, ‑ое.
Чуць жывы, блізкі да смерці. [Заложнікаў] выводзілі па тры, па чатыры чалавекі, знясіленых, паўжывых, некаторых зусім непрытомных ад голаду, ад катаванняў. Лынькоў. // Які страціў сілы, аслабеў ад якіх‑н. перажыванняў. Паўжывы ад страху.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
краж, ‑а, м.
1. Ланцуг невысокіх гор. Данецкі краж.
2. Разм. Кароткі абрубак тоўстага бервяна; калода. Мела .. [лесапільня] восем вертыкальных лесапільных рам — для звычайнай распілоўкі, тры гарызантальныя — для распілоўкі вялікіх кражаў з дарагіх цвёрдых народ. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куры́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Разм. Тое, што і курыльня. — У думках я ўзрушваюся да таго, што выкурваю ў курылцы запар тры папяросы. Васілевіч. — Таварышы, нельга курыць тут. Ёсць курылка. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скуры́ць, скуру, скурыш, скурыць; зак., што.
Курачы, зрасходаваць; дакурыць. Як скурылі па папяросе, зноў узяліся за работу. Чорны. [Шавец:] — А вось гэтыя тры цыгары — мой падарунак. Занясі іх абавязкова, ды глядзі не скуры па дарозе. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Нюшо́к ’невялікая колькасць, якую можна ўзяць у тры пальцы’ (Нас.), ’шчопці’ (Нік., Няч.; Касп.), ’малая колькасць’ (расон., Шатал.), нюшок, нюнбк ’драбок’ (Сл. ПЗБ), нішбк ’тс’ (астрав., вусн. паведамл.). Памянш. ад нюх ’невялікая колькасць расцёртага рэчыва, якую можна пацягнуць носам’ (Нас.), да нюхаць, у прыватнасці ’нюхаць тытунь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падраён, ‑а, м.
Частка раёна, падпарадкаваная ў якіх‑н. адносінах раёну. На тэрыторыі Беларусі вылучаюць тры кліматычныя раёны: паўночны, сярэдні і паўднёвы.. Сярэдні раён падзяляецца ў кліматычных адносінах на два падраёны: заходні і ўсходні. Прырода Беларусі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паспуска́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Спусціць усё, многае або ўсіх, многіх. Партызаны сядзелі за гарою, паспускалі ногі ў прыдарожную канаву, адпачывалі пасля марша. Гурскі. За лесам на горцы тры хвоі Стаяць, паспускаўшы галіны. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)