Verbum

зацямні́ць, -цямню́, -це́мніш, -це́мніць; -цямнёны; зак., што.

1. Зрабіць цёмным або закрыць чым-н. цёмным, не прапускаючым святло.

Хмары зацямнілі сонца.

З. фон карціны.

2. Замаскіраваць.

З. горад.

3. перан. Зрабіць менш ясным.

З. свядомасць.

|| незак. зацямня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

З. сутнасць справы (перан.).

|| наз. зацямне́нне, -я, н.

агні́сты, -ая, -ае.

1. гл. агонь.

2. Які свеціцца як агонь, падобны да яго колерам, адлівае фарбамі агню.

Агністае лісце на дрэве.

3. Гарачы, пякучы як агонь.

Агністая спёка.

4. перан. Палымяны, бліскучы (пра вочы, позірк).

Агністыя вочы.

5. перан. Палымяны, натхняльны, гарачы.

Агністая прамова.

|| наз. агні́стасць, -і, ж.

адбо́й, -бо́ю, м.

1. гл. адбіць.

2. Сігнал (першапачаткова барабанны), які апавяшчае аб заканчэнні чаго-н.

А. паветранай трывогі.

3. перан. Перапынак у працы, дзеянні; спачын.

Біць (даць) адбой (таксама перан.: адмаўляцца ад свайго рашэння, думкі).

◊

Адбою няма (не будзе) ад каго-чаго (разм.) — вельмі многа каго-, чаго-н.

адгру́каць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак. (разм.).

1. Перастаць грукаць.

2. перан., што. Пабудаваць, зрабіць, арганізаваць што-н. вялікае, дарагое і пад.

А. сабе дом.

3. перан., што. Працуючы, выконваючы абавязак, адбыць, адслужыць нейкі час.

Два гады на чыгунцы адгрукалі.

4. што. Адскакаць, станцаваць.

А. польку на танцах.

узварушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны; зак., каго-што.

1. Злёгку паварушыць, разварушыць.

У. зямлю вакол дрэва.

2. перан. Вывесці са стану вяласці, пасіўнасці; расшавяліць, узняць; абудзіць, ажывіць (разм.).

У. народ.

У. успаміны.

3. перан. Выклікаць глыбокія пачуцці, узрушыць (разм.).

Вестка надта ўзварушыла яе.

|| незак. узвару́шваць, -аю, -аеш, -ае.

наспіртава́цца, -ту́юся, -ту́ешся, -ту́ецца; -ту́йся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Насыціцца спіртам.

2. перан. Напіцца п’яным (разм.).

пазгіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак., каго-што.

Сагнуць усіх, многіх ці ўсё, многае.

П. галіны.

Гора не пазгінала людзей (перан.).

пату́хлы, -ая, -ае.

1. Які перастаў гарэць, свяціць.

Патухлая зорка.

2. перан. Цьмяны, без жыцця (пра вочы, погляд).

Патухлыя вочы.

пая́ц, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Клоўн, блазен (уст.).

2. перан. Пра чалавека, які крыўляецца, вядзе сябе, як клоўн.

планта́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.

Уладальнік плантацыі (у 2 знач.).

|| прым. планта́тарскі, -ая, -ае.

Плантатарскія норавы (перан.: жорсткія, бесчалавечныя).