ме́дны, -ая, -ае.
1. гл. медзь.
2. Які мае адносіны да здабычы і апрацоўкі медзі.
Медная прамысловасць.
3. Зроблены з медзі.
Медныя грошы.
4. Колеру медзі, чырвона-жоўты.
М. твар ад прыморскага загару.
○
Медны век — пераходны перыяд ад неаліту да бронзавага веку, калі пачынаюць з’яўляцца металічныя вырабы з медзі.
◊
Медны лоб (разм., пагард.) — пра ўпартага, бесталковага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
расплаці́цца, -плачу́ся, -пла́цішся, -пла́ціцца; зак.
1. з кім-чым. Заплаціць грошы каму-н. за што-н., разлічыцца за паслугі.
Р. з даўгамі.
2. перан., з кім. Адпомсціць, разлічыцца за прычыненую крыўду.
Р. з ворагам.
3. перан. Панесці пакаранне за што-н.
Здраднік расплаціўся за свае дзеянні.
|| незак. распла́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. распла́та, -ы, ДМ -пла́це, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
банкно́ты, ‑аў; адз. банкнот, ‑а, М ‑ноце, м.
а) У СССР — білеты, што выпускае Дзяржаўны банк у выглядзе грошай, якія забяспечаны рэальнымі тавара-матэрыяльнымі каштоўнасцямі; б) у капіталістычных краінай — крэдытныя грошы, якія выпускаюцца эмісійнымі банкамі.
[Англ. banknotes.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абабе́гаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Тое, што і абабегчы (у 3 знач.), з адценнем паўторнасці дзеяння. Аднаго разу.. [малады чалавек] даў нават соценную паперку, і Тані прыйшлося абабегаць увесь тэлеграф, каб размяняць гэтыя грошы. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакупні́к, ‑а, м.
Той, хто купляе каго‑, што‑н. Дзве дзяўчыны спрытна завіхаліся за прылаўкам: абслугоўваючы пакупнікоў, адважвалі хлеб, прымалі грошы. Лынькоў. Каля аднае крамы стукаюць у патэльні, каля другой звоняць косамі, — пакупнікоў заклікаюць. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кішэ́нны в разн. знач. карма́нный;
к. кла́пан — карма́нный кла́пан;
к. гадзі́ннік — карма́нные часы́;
◊ ~нныя гро́шы — карма́нные де́ньги;
~нныя расхо́ды — карма́нные расхо́ды
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уваткну́ць сов. воткну́ть; (что-л. острое — ещё) вонзи́ть; всади́ть;
◊ у. свае́ тры гро́шы — су́нуть свой нос;
у. язы́к — встрять в разгово́р
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
задзіві́цца, ‑дзіўлюся, ‑дзівішся, ‑дзівіцца; зак.
Разм. Пачаць дзівіцца. // Здзівіцца. Задзівіўся дужа дзед, калі пакуп[нік] пачаў адлічваць яму грошы папяровымі маркамі. Колас. Андрэй задзівіўся і сказаў: — Усе робяць. Дай, гаспадар, і мне якую работу ў рукі. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каза́льніца, ‑ы, ж.
Уст. Амбон. Не веру купленым прарокам, Што з казальніц за грошы лгуць І сочаць прагавітым вокам, Скуль больш чырвонцаў ім нясуць. Купала. Ксёндз узышоў на балкон-казальніцу, адкашляўся і пачаў гаварыць казань. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кашалёк, ‑лька, м.
Кішэнная, звычайна скураная сумачка для грошай. — Колькі з мяне? — спытаў Лемяшэвіч, дастаючы з кішэні кашалёк. Шамякін. // перан. Разм. Пра грошы, багацце.
•••
Пусты кашалёк — пра адсутнасць грошай.
Тугі (тоўсты) кашалёк — пра наяўнасць вялікіх грошай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)