хуткаплы́ннасць, ‑і, ж.

Уласцівасць хуткаплыннага. Адышло маленства, мінае маладосць, падыходзіць сталасць з яе справамі і турботамі, з роздумам пра час, пра хуткаплыннасць жыцця. Куляшоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эліксі́р, -у, м.

1. Выцяжка з раслін або моцны настой на спірце, кіслотах і пад., ужыв. ў медыцыне, касметыцы.

Рамонкавы э.

2. перан. Пра тое, што бадзёрыць, дае тонус жыццю.

Узбадзёрыцца эліксірам.

◊

Эліксір жыцця — чарадзейны напітак, які імкнуліся атрымаць алхімікі для таго, каб захаваць маладосць.

|| прым. эліксі́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

безжи́зненность ж.

1. змярцве́ласць, -ці ж., адсу́тнасць жыцця́, безжыццёвасць, -ці ж.;

2. мёртвасць, -ці ж.; вя́ласць, -ці ж., мля́васць, -ці ж.; см. безжи́зненный;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

укла́д в разн. знач. укла́д, -ду м.;

но́вый укла́д жи́зни но́вы ўклад жыцця́;

обще́ственно-экономи́ческий укла́д грама́дска-эканамі́чны ўклад;

хозя́йственный укла́д гаспада́рчы ўклад.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Панацэ́я ’у алхімікаў — лякарства нібыта ад усіх хвароб; уяўны сродак, які можа дапамагчы ва ўсіх выпадках жыцця’ (ТСБМ). Праз рус. панаце́я (польск. panaceum < лац. panaceum) з грэч. πανακεια ’сродак, які ўсё лечыць’ ад імя багіні Πανακεια (ССРЛЯ, 9, 98).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пагі́рдзіцца ’памерці’. Параўн. дырдзіцца ’выцягваць ногі пры смерці’ (Касп.), ’здыхаць’ (вілен., Лаўчутэ, Балтызмы, 108), палес. згʼирдицца, згʼирджувацца ’тс’ (Лысенка, СПГ). Паводле Лаўчутэ (СБ, 109), з літ. dirdintis ’здыхаць, дайсці да канца жыцця’ < ЛгІ( ’лупіць, драць, знімаць скуру, кожу’. Гл. яшчэ дырда.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бытапіса́ць, ‑пішу, ‑пішаш, ‑піша; незак., што і без дап.

Апісваць, паказваць быт. Пісьменнік .. непасрэдна адклікаўся на «поклічы жыцця», бытапісаў разнастайныя праяўленні новага грамадскага ладу. Перкін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ве́данне, ‑я, н.

1. Знаёмства з чым‑н., валоданне чым‑н. Веданне жыцця. Веданне замежнай мовы.

2. Кніжн. Падпарадкаванне; распараджэнне. Інстытут знаходзіцца ў веданні міністэрства.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адці́нак, ‑нка, м.

Абмежаваная частка чаго‑н.; адрэзак. [Паходня] адчуў, што адзін адцінак яго жыцця ў Старыцы скончыўся, надышоў другі, куды больш складаны і сталы. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэі́зм, ‑у. м.

Рэлігійна-філасофскае вучэнне (17–18 стст.), якое прызнае бога першапрычынай, тварцом свету, але адмаўляе яго ўмяшанне ў з’явы прыроды і грамадскага жыцця.

[Ад лац. deus — бог.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)