Verbum

мяжа́, -ы́, мн. ме́жы, меж, ж.

1. Вузкая палоска неўзаранай зямлі паміж двума палеткамі, участкамі, уладаннямі.

2. Пагранічная лінія паміж сумежнымі дзяржавамі; граніца.

3. перан. Норма, рубеж чаго-н. дазволенага, магчымага.

Ні ў выказваннях, ні ва ўчынках ён не дазваляў сабе пераходзіць мяжы прыстойнасці.

|| прым. межавы́, -а́я, -о́е.

на́валач, -ы, ж. (разм.).

1. Хмары, туман, смуга.

Не паспела распагодзіцца, і зноў пайшла н.

2. Той, хто прыйшоў, з’явіўся аднекуль; не тутэйшы (груб.).

Н. з усяго свету.

3. зб. Зброд, варожыя людзі (пагард.).

Фашысцкая н.

4. перан. Тое, што і напасць.

Што ж гэта за н. такая!

нае́сці, -е́м, -ясі́, -е́сць; -ядзі́м, -ясце́, -яду́ць; -е́ў, -е́ла; нае́ш; зак. (разм.).

1. чаго і без дап. З’есці ў нейкай колькасці, на якую-н. суму.

Н. ў рэстаране на вялікую суму.

2. перан., што і чаго. Атрымаць, нажыць у выніку сытнай яды.

Жывот н.

|| незак. наяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

развалі́цца, -валю́ся, -ва́лішся, -ва́ліцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паваліўшыся, рассыпацца, распасціся.

Бабка снапоў развалілася.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). перан. Прыйсці ў заняпад; разладзіцца.

Справа развалілася.

3. Сесці, неакуратна, шырока раскінуўшы рукі і ногі (разм.).

Р. на канапе.

|| незак. разва́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.

разрысава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; зак., каго-што.

1. Нанесці рысункі, узоры (звычайна алоўкам, пяром) на што-н.; распісаць.

2. перан. Прадставіць у якім-н. выглядзе; размаляваць (разм.).

Р. гультая ў газеце.

|| незак. разрысо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. разрысо́ўка, -і, ДМ -со́ўцы, ж. і разрысо́ўванне, -я, н.

раскашава́цца, -шу́юся, -шу́ешся, -шу́ецца; -шу́йся; незак. (разм.).

1. Жыць у раскошы, мець усяго ў дастатку.

2. і (рэдка) зак. Жыць (пачаць жыць) або размяшчацца (размясціцца) дзе-н. вельмі свабодна, на вялікай плошчы.

Раскашуецца адна ў такой вялікай кватэры.

3. перан. Буйна расці на прыволлі.

Раскашуецца пад плотам крапіва.

растапта́ць, -тапчу́, -то́пчаш, -то́пча; -тапчы́; -тапта́ны; зак.

1. каго-што. Наступіўшы, расціснуць; сапсаваць, знішчыць.

Р. грыб.

2. перан. Зняважыць чые-н. пачуцці, прынізіць годнасць.

Р. веру чалавека.

3. што. Пра абутак: доўга носячы, зрабіць залішне прасторным, разнасіць (разм.).

Р. чаравікі.

|| незак. расто́птваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. расто́птванне, -я, н.

рыка́ць,-а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра хатніх і дзікіх жывёл: утвараць рык.

Рыкае карова.

Рыкаў леапард.

2. перан. Крычаць, гаварыць груба, раздражнёна і адрывіста (разм.).

Р. на падначаленых.

|| аднакр. рыкну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. рыка́нне, -я, н.

рэйд², -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Набег рухомых ваенных сіл у тыл праціўніка з мэтай ажыццяўлення баявых дзеянняў.

Р. партызанскіх атрадаў.

2. перан. Нечаканая рэвізія, праверка дзейнасці якіх-н. аб’ектаў, што праводзіцца групай актывістаў па заданні грамадскіх арганізацый.

Р. народных кантралёраў.

|| прым. рэ́йдавы, -ая, -ае.

саро́ка, -і, ДМ -ро́цы, мн. -і, -ро́к, ж.

1. Птушка сямейства крумкачовых з доўгім хвастом і чорным з белым апярэннем.

2. перан. Пра балбатлівага, шумнага чалавека.

◊

Сарока на хвасце прынесла — пра навіну, весткі, атрыманая невядома адкуль (жарт., іран.).

|| прым. саро́чы, -ая, -ае і саро́чын, -а.

Сарочына гняздо.