Verbum

на́валач, -ы, ж. (разм.).

1. Хмары, туман, смуга.

Не паспела распагодзіцца, і зноў пайшла н.

2. Той, хто прыйшоў, з’явіўся аднекуль; не тутэйшы (груб.).

Н. з усяго свету.

3. зб. Зброд, варожыя людзі (пагард.).

Фашысцкая н.

4. перан. Тое, што і напасць.

Што ж гэта за н. такая!

нае́сці, -е́м, -ясі́, -е́сць; -ядзі́м, -ясце́, -яду́ць; -е́ў, -е́ла; нае́ш; зак. (разм.).

1. чаго і без дап. З’есці ў нейкай колькасці, на якую-н. суму.

Н. ў рэстаране на вялікую суму.

2. перан., што і чаго. Атрымаць, нажыць у выніку сытнай яды.

Жывот н.

|| незак. наяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

накрэ́сліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак.

1. чаго. Крэслячы, правесці шмат ліній; закрэсліць у многіх месцах.

2. што. Зрабіць накід (плана, схемы і пад.).

Н. чарцёж.

3. што і чаго. Напісаць (разм.).

Н. сказ у сшытку.

4. перан., што. Намеціць, вызначыць на будучае; прадказаць.

Н. шлях развіцця будучага прадпрыемства.

настрачы́ць, -рачу́, -ро́чыш, -ро́чыць; -ро́чаны; зак.

1. гл. страчыць.

2. што. Строчачы, вышыць, прышыць што-н.

Н. манжэты.

3. чаго. Строчачы, зрабіць нейкую колькасць чаго-н.

Н. складак.

4. перан., што. Хутка напісаць што-н. (разм.).

Н. пісьмо.

|| незак. настро́чваць, -аю, -аеш, -ае (да 2 і 3 знач.).

губа́¹, -ы́, мн. гу́бы і (з ліч. 2, 3, 4) губы́, губ, Д -а́м, ж.

Скурна-мускульная рухомая складка, якая ўтварае край рота.

Верхняя г.

Сціснуць губы.

Кусаць губы (таксама перан.: выражаць злосць, незадавальненне).

|| памянш. гу́бка, -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак, ж.

|| прым. губны́, -а́я, -о́е.

даві́цца, даўлю́ся, да́вішся, да́віцца; незак., чым.

1. Задыхацца ад чаго-н., што засела ў горле, або прыступу кашлю, смеху і пад.

Д. косткай.

2. перан. Харчавацца чым-н., што прыелася, абрыдла.

Д. бульбай.

|| зак. удаві́цца, удаўлю́ся, уда́вішся, уда́віцца (да 1 знач.) і падаві́цца, -даўлю́ся, -да́вішся, -да́віцца (да 1 знач.).

дане́сці¹, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; зак.

1. каго-што. Несучы, даставіць да якога-н. месца.

Д. рэчы да вагона.

2. што. Зрабіць чутным (пра гукі, пах і пад.).

Вецер данёс смалісты пах дыму.

3. перан. Давесці да свядомасці, зрабіць зразумелым.

Д. думку да слухача.

|| незак. дано́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.

джа́ла, -а, мн. -ы, -аў, н.

1. Колючы орган ці частка цела жывёл і раслін для ўпрысквання атрутнага рэчыва.

Д. пчалы.

Змяінае д.

2. Вастрыё колючага ці рэжучага інструмента, прадмета.

Д. касы.

3. перан. Пра што-н. вострае, з’едлівае.

Д. сатыры.

|| памянш. джа́льца, -а, мн. -ы, -аў, н.

дэмабіліза́цыя, -і, ж.

1. Перавод арміі і звязаных з ёю галін народнай гаспадаркі з ваеннага становішча на мірнае.

Д. арміі.

Д. прамысловасці.

2. Звальненне з ваеннай службы ў запас.

Д. радавога і афіцэрскага складу.

3. перан. Аслабленне актыўнасці, гатоўнасці да выканання якіх-н. задач.

|| прым. дэмабілізацы́йны, -ая, -ае.

заблы́тацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.

1. гл. блытацца.

2. перан. Аказацца ў цяжкім становішчы ад чаго-н.

З. ў даўгах.

3. Збіцца з дарогі, заблудзіць (разм.).

З. ў незнаёмай мясцовасці.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць цяжкім для вырашэння.

Пытанне заблыталася.

|| незак. заблы́твацца, -аюся, -аешся, -аецца.