Verbum

люстрава́цца, ‑руецца; незак.

1. Блішчаць, адсвечваць, як люстра ​¹. Люстравалася рэчка Сярод лугавін. Бядуля.

2. Адлюстроўвацца. У ціхай рэчцы мякка люстраваліся чырвань неба, бледны сярпок месяца і далёкія ярка-малінавыя аблокі, якія былі падобны на казачных жар-птушак. Хомчанка. Мужчыны адзін за адным, несучы на плячах косы, у якіх люстравалася сонца, сыходзіліся да брыгадзіравай дзялянкі на сняданак. Сабаленка.

надзвыча́йна, прысл.

1. У высокай ступені. Надзвычайна ўпарты. □ З галавой, з шчырасцю аддаўся Пятрусь надзвычайна карыснай справе. Нікановіч.

2. Вельмі, надта. Сярод вясковага люду аўтарытэт Самабыля, як краўца і слаўнага чалавека, стаіць надзвычайна высока. Колас. Таццяна радасна ажывілася — ёй надзвычайна прыемна было, што Зелянюк ставіцца да яе з шчырай даверлівасцю і нават радзіцца з ёй. Зарэцкі.

патаўчы́ся, ‑таўкуся, ‑таўчэшся, ‑таўчэцца; ‑таўчомся, ‑таўчацеся; ‑таўкуцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаўчыся, здрабніцца ад таўчэння. Бульба патаўклася. Перац патоўкся.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разм. Дабіцца, разбіцца. Пасуда патаўклася.

3. Разм. Пахадзіць туды-сюды, пасланяцца. Рынак быў на ранейшым месцы. Захацелася зайсці туды, патаўчыся сярод натоўпу, пачуць родную гамонку вясковых людзей. Хомчанка.

пралы́сіна, ‑ы, ж.

1. Не пакрытае валасамі, шэрсцю месца; плеш. Няёмка адчуваў сябе і Бабейка, але ён стараўся не выяўляць гэтага: падбадзёрваюча міргнуў хлопцам, абцягнуў на сабе гімнасцёрку з чорнага сукна, прыгладзіў рэдкія, з пралысінай, валасы і сеў з краю стала. Хадкевіч.

2. Голае месца сярод поля, лесу і пад. Пачала прабівацца трава на саланчаковых пралысінах за пасёлкам. Беразняк.

ро́тмістр, ‑а, м.

У дарэвалюцыйнай Расіі — афіцэрскі чын у кавалерыі, які адпавядаў чыну капітана ў пяхоце, а таксама асоба ў гэтым чыне. Сярод усіх стаяў на каленях .. у мундзіры ротмістра блакітных уланаў сам граф Браніслаў Ельскі. Пестрак. Парог пераступіў жандарскі вахмістр з ліхтаром у руках, за ім тры гарадавыя, чалавек у цывільным і жандарскі ротмістр. Колас.

[Польск. rotmistrz.]

сіро́цтва, ‑а, н.

1. Стан сіраты; адсутнасць бацькоў. Вырасці ў сіроцтве. Ранняе сіроцтва. □ Я ўпэўнены: уласнае сіроцтва пацягнула.. [Мікалая Іванавіча] да нас — гэткіх жа сірот. Радкевіч.

2. перан. Адзіноцтва, беспрытульнасць; пачуццё адзіноты. Чым далей адыходзіў.. [Пракоп] ад свайго котлішча, тым з большаю сілаю ахаплялі і наступалі на яго гэтыя халодныя прасторы, сярод якіх вастрэй адчувалася адзінота і сіроцтва на свеце. Колас.

стратэ́г, ‑а, м.

Палкаводзец, знаўца стратэгіі (у 1 знач.). [Генерал-маёр] меў вялікі ваенны вопыт і сярод генералітэт[у] лічыўся лепшым стратэгам і тактыкам. Шамякін. // перан. Высок. Празорлівы, вопытны палітычны кіраўнік; чалавек, які валодае майстэрствам кіраўніцтва грамадскай і палітычнай барацьбой. [Ленін] увабраў у сябе .. ўсё лепшае, што ёсць у людзях, у народзе. Ленін — геніяльны стратэг рэвалюцыі. Ленін — баец, Ленін — вучоны, Ленін — інтэлігент. «Звязда».

[Ад грэч. stratēgos — военачальнік.]

чуба́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Птушка, якая мае на галаве чуб (звычайна пра курыцу). Уверсе, на галлі, шмыгае чорнагаловая слаўка, скача, папіскваючы, чубаткасініца, асыпаючы на мяне старыя шыпулькі. Хомчанка. Певень дык той наогул перабраўся на астравок сярод двух рукавоў ракі і пахаджае там у таварыстве трох чубатак, відаць, найбольш адданых і смелых. Брыль.

шматгало́ссе, ‑я, н.

1. Адначасовае гучанне, спалучэнне ў вакальным ці інструментальным творы некалькіх галасоў; поліфанія. Купалу найбольш вабіла жывая традыцыя народнай паэтыкі з яе фальклорна-рамантычнай ідэалізацыяй, прыцягвалі шматгалоссе, музыка, мелодыка, асацыятыўна-вобразны лад песні, легенды, паэтычнага падання. Навуменка.

2. Разм. Бязладны шум, які ствараецца многімі галасамі, гукамі, што гучаць адначасова. Сярод кірмашовага шматгалосся чуліся песні сляпых жабракоў. Хомчанка.