пераара́ць, -ру́, -рэ́ш, -рэ́; -ро́м, -раце́, -ру́ць; -ры́; -ра́ны і пераво́раны; зак.

1. што. Узараць занава.

П. бульбянішча.

2. што і чаго. Узараць усё, многае.

Колькі зямлі пераараў за свой век.

3. што. Правесці баразну ўпоперак чаго-н.

П. дарогу.

|| незак. пераво́рваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. пераво́рванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мяжа́, -ы́, мн. ме́жы, меж, ж.

1. Вузкая палоска неўзаранай зямлі паміж двума палеткамі, участкамі, уладаннямі.

2. Пагранічная лінія паміж сумежнымі дзяржавамі; граніца.

3. перан. Норма, рубеж чаго-н. дазволенага, магчымага.

Ні ў выказваннях, ні ва ўчынках ён не дазваляў сабе пераходзіць мяжы прыстойнасці.

|| прым. межавы́, -а́я, -о́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

акія́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Усё воднае покрыва Зямлі або яго частка паміж мацерыкамі.

Паўночны Ледавіты а.

2. перан. Што-н. неабсяжнае, неабдымнае, нязмерная маса чаго-н.

○

Паветраны акіян — пра атмасферу, паветраную прастору.

|| прым. акія́нскі, -ая, -ае і (спец.) акіяні́чны, -ая, -ае.

Акіянскі флот.

Акіянічнае рыбалоўства.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сашні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (спец.).

1. Частка сахі, плуга і некаторых іншых сельскагаспадарчых прылад — востры жалезны нарог, які падразае пласт зямлі знізу, праводзіць у глебе баразёнкі.

2. Шырокая стальная пласціна, прымацаваная да лафета, якая, упіраючыся ў зямлю, перашкаджае адкату гарматы пасля выстралу.

|| прым. сашніко́вы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дарэ́заць сов.

1. (окончить резание) доре́зать; (пилой — ещё) допили́ть;

2. в др. знач. прире́зать;

д. барана́ — прире́зать бара́на;

д. зямлі́ — прире́зать земли́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пасялі́ць сов.

1. посели́ть;

п. навасёлаў на ле́пшай зямлі́ — посели́ть новосёлов на лу́чшей земле́;

2. всели́ть;

п. но́вага жыхара́ — всели́ть но́вого жильца́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыгну́ць сов. пригну́ть; приклони́ть;

п. цвік — пригну́ть гвоздь;

п. галаву́ — пригну́ть го́лову;

п. галі́ну дрэ́ва да зямлі́ — пригну́ть ве́тку де́рева к земле́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

магнеты́зм, ‑у, м.

1. Здольнасць магніта, а таксама правадніка з электрычным токам прыцягваць да сябе або адштурхоўваць некаторыя целы.

2. Вучэнне аб магнітных з’явах і магнітных уласцівасцях цел. Курс магнетызму.

•••

Зямны магнетызм — уласцівасць Зямлі, якая выяўляецца ў існаванні вакол яе магнітнага поля, а таксама вучэнне аб магнітным полі Зямлі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́емка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.

1. Паглыбленне, упадзіна. Валік з выемкамі. □ Нібы з зямлі выраслі непадалёку тры чалавечыя фігуры. Яны падняліся з выемкі, успаўзлі па адкосу на палатно, прыўзнялі галовы і доўга пазіралі. Чарот.

2. Працэс капання і пераносу грунту; выманне. Выемка зямлі з катлавана.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нава́л, ‑у, м.

Куча чаго‑н. наваленага. Праз якую пару месяцаў калочкі дарожніка глыбока схаваліся пад навалам зямлі. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)