Гергета́ць ’гагатаць; лапатаць’ (БРС), ’гергетаць; невыразна гаварыць’ (Сцяшк.), гергата́ць ’гаварыць па-яўрэйску’ (Шат.), ’гагатаць’ (Шатал.), гергята́ць ’гаварыць невыразна’ (Жд. I). Рус. дыял. горгота́ть, гаргата́ть, укр. горгота́ти, серб.-харв. грго̀тати і г. д. Прасл. *gъrgotati (гукапераймальны дзеяслоў; матэрыял гл. у Слаўскага, I, 406; Трубачова, Эт. сл., 7, 208–209) < *gъrgati (Трубачоў, там жа).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

крыві́ць, крыўлю́, кры́віш, кры́віць; кры́ўлены; незак., што.

1. Рабіць крывым, перакошаным, выгнутым.

К. абцасы.

2. Перакошваць у грымасе (пра твар, губы, рот і пад.)

К. губы.

◊

Крывіць душой — гаварыць няшчыра, не так, як падказвае сумленне.

|| зак. пакрыві́ць, -крыўлю́, -кры́віш, -кры́віць; -кры́ўлены і скрыві́ць, скрыўлю́, скры́віш, скры́віць; скры́ўлены.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

балбата́ць, -бачу́, -бо́чаш, -бо́ча; -бачы́; незак. (разм.).

1. што і без дап. Гаварыць несупынна, невыразна, а таксама займацца пустымі размовамі.

Б. лягчэй, чым рабіць.

2. перан. Булькаць — пра ваду, што бяжыць або кіпіць.

|| аднакр. балбатну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -ня́це, -ну́ць; -ні́.

|| наз. балбата́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скланя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак.

1. што. Змяняць іменныя часціны мовы па іх граматычных формах.

С. назоўнікі.

2. перан., каго-што. Часта ўпамінаць, многа гаварыць пра каго-, што-н. (звычайна непрыхільна; разм.).

|| зак. праскланя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е (да 1 знач.).

|| наз. склане́нне, -я, н. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дар, -у, мн. дары́, -о́ў, м.

1. Тое, што даецца бясплатна; падарунак.

Прынесці што-н. у д.

2. Плён працы, якой-н. дзейнасці; тое, што дае прырода.

Дары прыроды.

3. Талент, здольнасць.

Д. пісьменніка.

○

Святыя дары — хлеб і віно для прычашчэння веруючых.

◊

Дар слова — здольнасць прыгожа гаварыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шыпе́ць, -плю́, -пі́ш, -пі́ць; -пі́м, -піце́, -пя́ць; -пі́; незак.

1. Утвараць глухія гукі, якія нагадваюць доўгі гук «ш».

Гадзюка шыпіць.

Шыпеў газавы струмень.

2. перан. Гаварыць здушаным ад злосці голасам (разм.).

3. перан. Вымаўляць доўгі гук «ш», патрабуючы цішыні.

|| наз. шыпе́нне, -я, н. і шып, -у, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ру́пар, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Труба канічнай формы, якая служыць для ўзмацнення гуку.

Гаварыць у р.

2. Рэпрадуктар у выглядзе такой трубы.

З рупара даносілася музыка.

3. перан., чаго. Распаўсюджвальнік чыіх-н. ідэй, поглядаў (кніжн.).

Р. чужых ідэй.

|| прым. ру́парны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

захлёбываться несов.

1. (водой) захлына́цца;

2. перен. захліпа́цца;

говори́ть захлёбываясь гавары́ць захліпа́ючыся;

захлёбываться от ра́дости захліпа́цца ад ра́дасці;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ре́зкость

1. рэ́зкасць, -ці ж.;

говори́ть ре́зкости гавары́ць рэ́зкасці;

2. рэ́зкасць, -ці ж.; прарэ́злівасць, -ці ж.; см. ре́зкий.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

го́ласна нареч.

1. вслух;

гавары́ць г. — говори́ть вслух;

2. громогла́сно; во всеуслы́шание;

г. заяві́ць — громогла́сно заяви́ть;

3. гро́мко;

г. крыча́ць — гро́мко крича́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)