засто́парыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Спыніцца, спыніць сваю дзейнасць. Калі застопарылася адна з машын, у ваду пайшлі вадалазы. Лынькоў. // перан. Разм. Затрымацца ў сваім руху, развіцці. Работа застопарылася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сана́та, ‑ы, ДМ ‑наце, ж.
Музычны твор з трох або чатырох частак, розных па свайму характару і тэмпу, адна з якіх мае форму санатнага алегра. Санаты Бетховена.
[Іт. sonata.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уза́пар, прысл.
Разм. Тое, што і запар. Колькі дзён узапар сеяў ціхі, цёплы дожджык. Даніленка. Тры чырвоныя ракеты — адна за другой узапар — узвіліся ў хмарнае асенняе неба. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фу́рыя, ‑і, ж.
1. У старажытнарымскай міфалогіі — адна з трох багінь помсты.
2. перан. Разм. Злосная і сварлівая жанчына. У пакой ускочыла раз’юшаная, як фурыя, пані Пшыбыльская... Шынклер.
[Лац. Furia.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шча́снасць, ‑і, ж.
Уласцівасць шчаснага; шчасце. І зелень, і кветкі, і песні, І неба вясёлая яснасць... Ні цьмы той, ні снегавай плесні, — Дзе глянеш, — адна, братка, шчаснасць! Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Правасла́ўе ’адна з хрысціянскіх канфесій’ (ТСБМ). З ц.-слав. православие ’тс’, якое з’яўляецца памылковай калькай с.-грэч. όρυόδοξία < όρυός ’прамы, правільны’ і δόξια ’вера’ і ’слава’. Сюды праваслаўны (ТСБМ) з ц.-слав. православьнъ — калька з грэч. όρυόδοξος (Слаўскі, Зб. Машыннаму, 279–280).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скацё зборн. ‘каровы’ (мядз., Сл. ПЗБ). Ад скот, скаціна (гл.) з суф. зборнасці ‑jo, аднак на Лагойшчыне гэтая форма была ўспрынята як назоўнік н. р. skació ‘адна штука статка’, пры skaciaty ‘статак’ (Варл.). Параўн. таксама аднаўленне значэння зборнасці ў скаце́ж, скаце́жка ‘тс’ (Ласт.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
памацава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; зак., што.
Разм. Праверыць на трываласць. — Ты бачыш? Як бы дошка адна дыша, зварухнулася.. — Гэта табе, швагрусь, здалося. — Не, гэтая дошка быццам... — Памацуй нагамі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пракружы́цца, ‑кружуся, ‑кружышся, ‑кружыцца; зак.
1. Лятаючы, зрабіць круг. Вясною, калі з выраю птушкі ляцелі, адна качка разы са два над нашай хатай пракружылася. Дубоўка.
2. Кружыцца некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абагрэ́ць, ‑грэю, ‑грэеш, ‑грэе; зак., каго-што.
Зрабіць цёплым, сагрэць што‑н. Абагрэць рукі. □ Сёння я незвычайна радасны, Ну, не хлопец — усмешка адна: Цеплынёю дваццаціградуснай Абагрэла мяне вясна. Бураўкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)