Verbum

гі́блы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які пагражае гібеллю (у 1 знач.), прыводзяць да гібелі. Гіблае становішча. □ Павадыр, пан Кярсноўскі, адразу ж знайшоў на гэтым гіблым балоце жардзяныя кладкі-масткі. Якімовіч. // Дрэнны, непрыгодны. Увачавідкі раслі новыя вёскі, людзі вылазілі з гіблых зямлянак, спраўлялі наваселлі. Дуброўскі.

гу́ля, ‑і і гу́ла, ‑ы, ж.

Абл. Гуз, жаўлак. — Ты чаму гэта не сказаў, што пчала ўджаліла цябе ў лоб? Я адразу знайшоў бы дзьмухавец і яго сокам памагаў бы ранку. Нічога б не было, а то, бач, якая гуля вырасла! Ваданосаў.

адслужы́цца, ‑служуся, ‑служышся, ‑служыцца; зак.

Тое, што і адслужыць (у 1 знач.). Адслужыўшыся некалі ў войску, Сомік не прыйшоў адразу дадому, а яшчэ недзе прападаў гады са два. Крапіва. І акурат у гэты самы час адслужыўся і вярнуўся з арміі Васіль. Васілевіч.

азары́цца, ‑рыцца; зак.

1. Ярка асвяціцца; стаць агністым. Усё навокал азарылася веснавым святлом. □ Неяк адразу ноч азарылася чырвоным полымем, а над ім падымаўся ўгору дым. Асіпенка.

2. перан. Ажывіцца, павесялець. Твар азарыўся радасцю.

3. Нечакана праясніцца ад думкі, здагадкі (пра свядомасць, розум).

прыя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., каму-чаму і без дап.

Разм. Спрыяць. Ад самага красавіка надвор’е прыяла людзям. Мележ. [Галіна] адразу ўспомніла знаёмства... Было ў ім нешта ад таго, калі людзі, не ведаючы адзін другога, шчыруюць і прыяюць, бо яны даўно зрадніліся. Пташнікаў.

разга́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. разгадваць — разгадаць.

2. Адказ, рашэнне загадкі, чаго‑н. тайнага, незразумелага; адгадка. І тады адразу прыходзіць да мяне разгадка. Сорам! Вось што ёсць у гэтай наўмыснай грубаватасці Міхася. Савіцкі.

разла́пісты, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які раскінуўся шырока ў розныя бакі (пра дрэвы, галлё, карэнне). Зямлянкі былі пабудаваны так, што іх адразу нельга было ўгледзець, — глыбока ў зямлі, пад разлапістымі дрэвамі. Шчарбатаў. У высокім разлапістым папаратніку, у малых ялінах яшчэ трымаўся туман. Федасеенка.

разо́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Памянш. да разора; невялікая разора. Звяруга па разорцы ў градах накіраваўся проста да свірка. Дамашэвіч. Цяпер дзяўчаты, відаць, адразу заўважаюць .. [Андрэеву] сівізну, прыпухліны пад вачамі і дзве глыбокія разоркі, што ляглі каля губ. Грахоўскі.

слупяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

Разм. Траціць здольнасць рухацца; заміраць, нямець ад моцнага ўзрушэння, хвалявання і пад. Усе адразу слупянеюць — у руках хлопчыка чалавечы чэрап. Асіпенка. — Рукі ўгору! — камандуе Сяргей і, выхапіўшы з кішэні новенькі наган, цэліцца ў акно. Хлопцы слупянеюць. Навуменка.

сплаці́ць, сплачу, сплаціш, сплаціць; зак., што.

Разм. Аплаціць, унесці плату, кампенсацыю за што‑н. Каб не блытаць бухгалтэрыю, я сплачу ўвесь доўг адразу. Дубоўка. [Проннікаў:] — Паны суддзі, хоць я ў гэтай справе і не вінаваты, але згодзен сплаціць Зацэпіну чацвёртую частку шкоды. Сіпакоў.