по́праўка, ‑і, ДМ ‑ўцы, ж.
Тое, што і папраўка (у 2 знач.). Толькі дзён праз тры лягчэй уздыхнулі і мы і дактары: Канстанцін Міхайлавіч стала пайшоў на попраўку. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́спацца, ‑сплюся, ‑спішся, ‑спіцца; зак.
Сплючы, адпачыць. Выспацца да ўсходу сонца. Добра выспацца. // Паспаць уволю; адаспацца. Была нядзеля, тэрміновай работы не было, і.. [Маша] вырашыла выспацца за ўсе тры начы. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расква́сіцца, ‑сіцца; зак.
Разм. Размокнуць ад залішняй вільгаці, стаць гразкім. Дні тры запар вісеў над пасёлкам сыры, цёплы туман, тачыў снег, і ён хутка чарнеў, асядаў; дарога зусім расквасілася. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сядзёлка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Абл. Падсядзёлак. На шыі ў кабылы абадраны стары хамут, пад яго пакладзена сукенка. Пад сядзёлкай таксама сукенка ў тры столкі. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трохра́дны, ‑ая, ‑ае.
1. З трыма радамі клавішаў (пра гармонік). Трохрадны гармонік.
2. Размешчаны трыма радамі, у тры рады. Трохрадная клёпка.
3. Прызначаны для высеву насення трыма радамі. Трохрадная сеялка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
равно́I в знач. сказ. ро́ўна;
отре́зки равны адрэ́зкі ро́ўныя;
три плюс семь равно́ десяти́ тры плюс сем ро́ўна дзесяці́;
◊
всё равно́ усё ро́ўна.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Трайні́к ’прадмет, які складаецца з трох частак’ (ТСБМ), ’вілы з трыма зубамі’ (Абабур.), ’рыбалоўны кручок з трох кручкоў’ (Мат. Гом.), ’вялікі кручок на тры зубы ў выглядзе якара’ (мёрск., Жыв. НС), ’трохпудовая гіра’ (Касп., Мат. Гом.), ’рыбалоўная крыга з двумя гегнямі (у выглядзе палазоў)’ (паст., шарк., ЛА, 1; брасл., ігн., лудз., паст., Сл. ПЗБ; ЖНС), ’камізэлька’ (Мат. Гом.), ’бёрда на 13 пасмаў’ (ТС). Утворана з трайны́ (< прасл. *trojьnъ‑jь < *troje) ’які складаецца з трох аднародных ці падобных частак’, ’які паўтараецца тры разы, у трох відах або павялічаны ў тры разы’ (ТСБМ), параўн. тройны́е вілкі́ ’трохзубыя вілы’ (ТС). Сюды ж: трайча́к ’рыбалоўная крыга’ (круп., шчуч., ЛА, 1), трайня́к ’моцны пітны мёд’ (Нас., Байк. і Некр.), якое, аднак, можа быць паланізмам, параўн. польск. trójniak ’сорт напітку з мёду’. Меркаванні Лаўмане (Лекс. балтызмы, 18) пра калькаванне лексемай трайні́к ’рыбалоўная прылада, крыга’ літ. tribradis, лат. trīnis, trijbridis ’тс’ не пераконвае, хутчэй гэта міжмоўнае арэальнае ўтварэнне з нявызначаным цэнтрам інавацыі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трыя́да ‘адзінства, якое ўтвараецца трыма асобнымі прадметамі, паняццямі або часткамі’ (ТСБМ). Праз рускую (триада) ці польскую (triada) мову з формы Р. скл. адз. л. τριάδος ад ст.-грэч. τριάς ‘тройца, траістасць’ < τρεῖς ‘тры’ (Голуб-Ліер, 488; ЕСУМ, 5, 642).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
патро́ены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад патроіць.
2. у знач. прым. Большы ў тры разы. [Паўліна Цітаўна:] — Я ведаю толькі адно: выберуць — буду працаваць з патроенай энергіяй, каб апраўдаць давер’е. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бро́нетранспарцёр, ‑а, м.
Баявая браніраваная аўтамашына, прызначаная для перавозкі пяхоты на поле бою і для разведкі. І вось з засадай параўняўся бронетранспарцёр з дзесяткам гітлераўцаў і тры аўтамашыны са скрынкамі. Шчарбатаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)