Verbum

спе́цца, спяю́ся, спяе́шся, спяе́цца; спяёмся, спеяце́ся, спяю́цца; зак.

1. Дасягнуць зладжанасці ў сумесным спеве.

Хору трэба яшчэ с.

2. перан., з кім. Дасягнуць поўнай згоды ў чым-н., адзінства ў поглядах, узгодненасці ў дзеяннях (разм.).

Яны ўжо даўно спеліся.

|| незак. спява́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

ссо́хнуцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -нецца; ссо́хся, ссо́хлася; зак.

1. Перасохнуць, стаць зморшчаным, пакарабаціцца.

Боты ссохліся.

2. Высахшы, зацвярдзець, ператварыцца ў камяк.

Гліна ссохлася.

3. Сасмягнуць, стаць шурпатым (пра вусны).

4. перан. Пахудзець (пра чалавека; разм.).

|| незак. ссыха́цца, -а́ецца.

|| наз. ссыха́нне, -я, н.

сузо́р’е, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Адзін з участкаў, на якія падзелена зорнае неба для зручнасці арыентацыі і абазначэння зорак; характэрныя фігуры, утвораныя яркімі зоркамі.

С.

Вялікай Мядзведзіцы.

2. перан. Група выдатных дзеячаў, пісьменнікаў і пад., якія працуюць у адну эпоху.

С. талентаў.

сялі́цца, сялю́ся, се́лішся, се́ліцца; незак.

1. Уладжвацца на незаселеных месцах; пасяляцца, займаць пад жыллё хату, участак; пра птушак, жывёл і пад.

С. на адведзеным участку.

2. перан. Пра пачуцці, настрой і пад.: узнікаць, напаўняць.

Надзеі на лепшае селяцца ў душы.

|| зак. пасялі́цца, -сялю́ся, -се́лішся, -се́ліцца.

трыбу́на, -ы, мн. -ы, -бу́н, ж.

1. Узвышэнне для выступлення прамоўцы.

Аратар падняўся на трыбуну.

2. перан. Месца, сфера, дзе праходзіць грамадская дзейнасць каго-н.

Грамадская т.

3. Збудаванне з паступовым узвышэннем радоў, лавак для публікі (на стадыёнах, плошчах і пад.).

|| прым. трыбу́нны, -ая, -ае.

тума́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены; незак., што.

1. Засцілаць, рабіць нябачным што-н.

Дым туманіў неба.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Перашкаджаць добра бачыць або ясна разумець, успрымаць што-н.

Слёзы туманілі вочы.

Т. галаву.

|| зак. затума́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены.

увільну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак.

1. ад каго-чаго. Лоўка павярнуўшыся, пазбегнуць чаго-н.

У. ад удару.

2. перан., ад чаго. Ухіліцца ад чаго-н., карыстаючыся рознымі хітрыкамі.

У. ад цяжкай працы.

|| незак. уві́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. уві́льванне, -я, н.

улажы́цца, улажу́ся, уло́жышся, уло́жыцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Умясціцца ў што-н.

Усе рэчы ўлажыліся ў чамадан.

2. перан. Тое, што і укласціся (у 3 знач.).

Дакладчык улажыўся ў гадзіну.

|| незак. уклада́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і укла́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.

упільнава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак., каго-што.

1. Наглядаючы, пільнуючы, усцерагчы ад каго-, чаго-н.

Не ўпільнаваў рэчаў.

Не ўпільнавалі дзяцей ад шкоднага ўздзеяння (перан.).

2. Усачыць, не ўпусціць з-пад увагі.

Я не ўпільнавала, калі яны прыехалі.

|| незак. упільно́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

фізіяло́гія, -і, ж.

1. Навука аб жыццядзейнасці арганізма, яго клетак, органаў, функцыянальных сістэм.

Ф. чалавека.

Ф. раслін.

2. Сукупнасць жыццёвых працэсаў, што адбываюцца ў арганізме і яго частках.

Ф. вышэйшай нервовай дзейнасці.

Ф. дыхання.

3. перан. Грубая пачуццёвасць, секс (разм.).

|| прым. фізіялагі́чны, -ая, -ае.