Verbum

даўбе́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

1. Круглае палена з патончаным канцом-дзяржаннем для расколвання, убівання чаго-н. у што-н.; невялікая доўбня.

Увагнаў калок даўбешкай.

Даўбешкамі забівалі палі.

2. перан. Пра тупога, някемлівага чалавека (разм., лаянк.).

Д. часам пост займае немалы.

до́за, -ы, мн. до́зы, доз, ж.

1. Дакладна адмераная колькасць чаго-н. (якога-н. рэчыва, лякарства і пад.).

Прымаць лякарства невялікімі дозамі.

Д. радыеактыўнага апрамянення.

2. перан. Некаторая колькасць чаго-н. (іроніі, смеху і пад.).

Д. яўнай іроніі і знявагі.

|| прым. до́завы, -ая, -ае (спец.).

дрэсірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак., каго (што).

1. Прывучаць жывёл да выканання якіх-н. дзеянняў.

Д. тыграў.

Д. сабак.

2. перан. Прывучаць да строгай дысцыпліны; муштраваць (у 1 знач.).

|| зак. вы́дрэсіраваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны.

|| наз. дрэсіро́ўка, -і, ДМ -ро́ўцы, ж.

дубі́на, -ы, мн. -ы, -бі́н, ж.

1. Тоўстая, звычайна дубовая палка.

2. перан. Пра тупога, неразумнага чалавека (лаянк.).

|| памянш. дубі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж. (да 1 знач.) і дубі́начка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 знач.).

жва́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

1. Паўторнае перажоўванне жвачнымі жывёламі ежы, якая адрыгаецца ў поласць рота, а таксама сама гэта ежа.

Жаваць жвачку.

2. Гумка, якая ўжыв. для жавання; жуйка.

3. перан. Нуднае, надакучлівае паўтарэнне аднаго і таго ж (разм.).

жыві́ць, жыўлю́, жы́віш, жы́віць; незак., каго-што.

1. Ажыўляць, бадзёрыць.

Цёплыя сонечныя прамяні жывілі зямлю.

Крынічная вада жывіць свежасцю.

2. Забяспечваць чым-н. неабходным для нармальнага існавання.

Вітаміны жывяць арганізм.

3. перан. Падтрымліваць што-н.; быць апорай для чаго-н.

Добрыя весткі жывяць надзею.

загавары́ць¹, -вару́, -во́рыш, -во́рыць; зак.

1. Пачаць гаварыць.

Усе разам загаварылі.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Абудзіцца, праявіцца ў дзеяннях, настроях і інш.

Сумленне загаварыла ў кім-н.

3. каго (што). Стаміць працяглымі размовамі (разм.).

З. размоўцу.

|| незак. загаво́рваць, -аю, -аеш, -ае.

прыпле́сці, -ляту́, -ляце́ш, -ляце́; -ляцём, -лецяце́, -ляту́ць; -лёў, -ляла́, -ло́; -ляці́; -ле́цены; зак.

1. што. Далучыць, уплятаючы.

П. стужку да вянка.

2. перан., каго-што. Ублытаць у што-н., упамянуць дарэмна (разм.).

Прыплялі і маё імя да гэтай справы.

|| незак. прыплята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

пу́та, -а, М пу́це, мн. -ы, пут, н.

1. Вяроўка, якой перавязваюць пярэднія ногі каню ў час пасьбы.

2. мн. Вяроўкі, рамяні і пад., якімі звязваюць рукі і ногі для пазбаўлення свабоды рухаў (уст.).

3. мн., перан. Тое, што пазбаўляе волі, прыгнятае.

Путы рабства.

пясня́р, песняра́, мн. песняры́, песняро́ў, м. (паэт.).

1. Пра народнага паэта, вершы якога перакладаюцца на музыку, становяцца песнямі.

Народны п.

2. перан., чаго. Той, хто апявае што-н. (кніжн.).

П. рэвалюцыі.

|| ж. пясня́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.

|| прым. пясня́рскі, -ая, -ае.