Разлуча́ць ’падзяляць на часткі’ (лід., Сл. ПЗБ), разлуча́цца ’падзяляцца на часткі’, ’адслойвацца (пра малако)’ (астрав., лаг., Сл. ПЗБ). Да лучы́ць 1 (гл.), параўн. ст.-слав. разлѫчити ’аддзяліць’ і пад. (< *orz‑lǫčiti, аб семантычным развіцці *lǫčiti ад ’разлучаць’ да ’злучаць’ гл. ЭССЯ, 16, 132–133).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раскрыжава́ць, раскрыжо́ўваць ’распілаваць хлыст на часткі патрэбнай даўжыні’ (навагр., Нар. лекс.; Мат. Гом.). Да *крыжава́ць ’рэзаць, пілаваць’ < *križati, параўн. рус. дыял. крыжева́ть ’рубаць на часткі дрэва’, серб.-харв. кри́жати ’рэзаць, разразаць (на кавалкі)’, выводзіцца ад *(s)križ‑ < і.-е. skrei‑ ’рэзаць’ (ЭССЯ, 12, 178).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
даспява́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае, зак., што.
Скончыць спяванне чаго‑н.; даспяваць да пэўнага месца, часткі. Даспяваць песню.
даспява́ць 2, ‑ае.
Незак. да даспець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
баратэрапі́я, ‑і, ж.
Спец. Метад лячэння, пры якім штучна змяняецца атмасферны ціск, каб павялічыць папаўненне крывёй сасудаў якога‑н. органа або часткі цела чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
інтэграва́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.
1. Знайсці (знаходзіць) інтэграл пэўнай функцыі.
2. Кніжн. Аб’яднаць (аб’ядноўваць) часткі чаго‑н. у адно цэлае.
[Ад лац. integrare — узнаўляць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
меда... (гл. мёда...).
Першая састаўная частка складаных слоў; ужываецца замест «мёда»..., калі націск падае на першы склад другой часткі слова, напрыклад: медазбор, меданосны, медагонка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перадзялі́ць, ‑дзялю, ‑дзеліш, ‑дзеліць; зак., што.
1. Падзяліць нанава, іначай. Перадзяліць зямлю.
2. Разм. Падзяліць на часткі ўсё, многае. Перадзяліць усю маёмасць паміж братамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стру́шчыць, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; зак., каго-што.
Разм. Раскрышыць на дробныя часткі; раструшчыць. Абломкі хваставога апярэння маглі струшчыць ліхтар кабіны і забіць лётчыка. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разарва́цца, -ву́ся, -ве́шся, -ве́цца; -вёмся, -вяце́ся, -ву́цца; -ві́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раздзяліцца на часткі ад рэзкага руху або ад старасці; парвацца.
Вяроўка разарвалася.
Кашуля разарвалася.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Узарвацца знутры, распасціся на часткі.
Снарад разарваўся.
3. перан. Пра неабходнасць адразу выканаць многа спраў, паспець усюды (разм.).
Я на ўсё не разарвуся.
|| незак. разрыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 2 і 3 знач.).
○
Душа (сэрца) разрываецца — пра пачуццё вострай жаласці, шкадавання.
Хоць разарвіся! — ужыв. пры ўказанні на незвычайна вялікую занятасць, неабходнасць быць адразу ў некалькіх месцах.
|| наз. разры́ў, -ры́ву, м. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распра́віць, -пра́ўлю, -пра́віш, -пра́віць; -пра́ўлены; зак., што.
1. Разгладзіць, зрабіць роўным, выпраміць.
Р. абрус на стале.
2. Напружыўшы мышцы, выпрастаць (часткі цела).
Р. плечы.
◊
Расправіць крылы — праявіць рашучасць, веру ў сябе.
|| незак. распраўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. распра́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)