жаке́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Разм.
1. Тое, што і жакет. Жакетка, відаць, грэла кепска, Ганна мерзла, але не прызнавалася. Мележ.
2. Уст. Верхняе кароткае мужчынскае адзенне; пінжак. Ён цясней зашпіліўся ў сваёй суконнай жакетцы і лёг на лаўку. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перасы́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Прызначаны для збору, часовага ўтрымання людзей, якія павінны быць адпраўлены ў другое месца. Перасыльная біржа. Перасыльныя астрогі.
2. Які перасылаецца з месца на месца, прызначаны для перасылкі. Па ўсяму было відаць, што Максіма пасадзілі ў агульную камеру для перасыльных арыштантаў. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прало́м, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. праломліваць — праламаць (у 1 знач.).
2. Месца, адтуліна, прабітая, праламаная ў чым‑н. Віця спачатку лічыў дамы, але спатыкнуўся ў праломе тратуара і ледзь не ўпаў... Нядзведскі. Скрозь праломы ў сценах відаць разбураныя лесвіцы, абгарэлыя жалезныя бэлькі. Сяркоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыстры́гчы, ‑стрыгу, ‑стрыжэш, ‑стрыжэ; ‑стрыжом, ‑стрыжаце, ‑стрыгуць; пр. прыстрыг, ‑ла; заг. прыстрыжы; зак., каго-што.
Трохі падстрыгчы. У знак свята дзед Саёнак надзеў сёння чорную, вышытую нейкімі бубачкамі кашулю і, відаць, толькі ўчора, а то і сёння раніцай, прыстрыг з бакоў сівую бараду. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэе́стр, ‑а, м.
Пералік, спіс. Ёсель хоць і быў непісьменны, але вёў строгі рэестр імянін і ўсякіх сямейных свят у Панямоні. Колас. // Кніга для запісу спраў і дакументаў. Трэба дакументы сістэматызаваць, парабіць ім рэестры, каб было добра відаць, што адкуль і куды ідзе. Скрыган.
[Ад лац. registrum.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сістэматызава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., што.
Прывесці (прыводзяць) у сістэму (у 1, 2, знач.). Трэба дакументы сістэматызаваць, нарабіць ім рэестры, каб было добра відаць, што, адкуль і куды ідзе. Скрыган. [Вольга:] — Лёня мне кажа: у цябе, маўляў, ёсць здольнасць сістэматызаваць і аналізаваць факты. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сярэдневяко́вы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сярэдневякоўя. Стаўшы на ўзгорку,.. відаць: чорная вежа сярэдневяковага княжага замка, шэрая касцельная вежа. Чорны. Прыбраныя ў свае сярэдневяковыя панцыры, сяляне галоднай Хеўсурэтыі .. пакінулі вельмі несамавітае ўражанне. Самуйлёнак. // Уласцівы для сярэдневякоўя; такі, як у сярэдневякоўі. Сярэдневяковы светапогляд. Сярэдневяковае мастацтва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угне́вацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Увайсці ў вялікі гнеў; разгневацца, раззлавацца. [Міколка:] — Відаць, перабаршчыў я крыху... Угневаецца цяпер дзед не на жарт... Лынькоў. Добра, што так абышлося з табою, а та я хацеў на цябе ўжо ўгневацца, — сказаў Шафранскі і падаў мне руку на развітанне. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
како́в мест. які́;
како́в он собо́й? які́ ён з сябе́;
уже́ сейча́с ви́дно, како́в бу́дет урожа́й ужо́ цяпе́р віда́ць, які́ бу́дзе ўраджа́й;
а пого́да-то какова́! а надво́р’е ж яко́е!, а паго́да ж яка́я!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адле́гласць ж.
1. расстоя́ние ср.;
2. (даль) отдале́ние ср.;
на ~ці віда́ць была́ не́йкая буды́ніна — в отдале́нии бы́ло ви́дно како́е-то строе́ние;
◊ трыма́ць на ~ці — (каго) держа́ть на расстоя́нии (кого);
трыма́цца на зна́чнай ~ці — держа́ться на почти́тельном расстоя́нии
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)