шасцёра, -цяры́х, -цяры́м, -цяры́мі, ліч. зб.
1. 3 назоўнікамі мужчынскага і агульнага роду, што абазначаюць асоб, з разам узятымі асабовымі назоўнікамі мужчынскага і жаночага роду, з назоўнікамі мн. л., якія абазначаюць жывых істот абодвух полаў з асабовымі займеннікамі мн. л. і без залежнага слова: колькасць шэсць.
Ш. хлопцаў.
Ш. сірот.
Нас было ш.: тры хлопцы і тры дзяўчыны.
Ш. свіней.
Тыя ш. ўжо пайшлі.
Шасцярым прапаноўвалі.
2. 3 назоўнікамі, якія абазначаюць маладых істот: колькасць шэсць.
Ш. дзяцей.
Ш. звяркоў.
3. звычайна
Н і В.
З множналікавымі назоўнікамі: шэсць прадметаў. Ш. сутак.
Ш. калёс.
Ш. нажніц.
4. звычайна
Н і В.
З некаторымі назоўнікамі, якія абазначаюць прадметы, што існуюць або якія носяць у пары: шэсць пар. Ш. шкарпэтак.
Ш. туфель.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адгарта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак., што.
Гартаючы, перакінуць некалькі лістоў (кнігі, сшытка і пад.).
А. шэсць старонак.
|| незак. адго́ртваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шасцігадзі́нны, ‑ая, ‑ае.
Які працягваецца шэсць гадзін. Шасцігадзінны рабочы дзень. // Разлічаны на шэсць гадзін. Шасцігадзінны запас паліва. // Назначаны на шэсць гадзін. Шасцігадзінны поезд.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шаста́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
Сярэбраная манета ў сярэдневяковай Польшчы і Вялікім Княстве Літоўскім вартасцю ў шэсць грошаў.
|| прым. шаста́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шасціме́сячны, ‑ая, ‑ае.
1. Які працягваецца шэсць месяцаў. Шасцімесячныя курсы. // Разлічаны на шэсць месяцаў. Жанчына ішла, горда ўскінуўшы галаву, валасы ў яе былі ў дробных кудзерках — шасцімесячная завіўка. Арабей.
2. Узростам у шэсць месяцаў. Шасцімесячнае дзіця.
3. Які належыць за шэсць месяцаў. Шасцімесячны аклад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шасцігадо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які працягваецца шэсць гадоў. Шасцігадовая адсутнасць. // Разлічаны, прызначаны на шэсць гадоў.
2. Узростам у шэсць гадоў. Шасцігадовае дзіця.
3. Які мае адносіны да шасцігоддзя (у 2 знач.). Шасцігадовы юбілей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шасцідзённы, ‑ая, ‑ае.
Які працягваецца шэсць дзён. Шасцідзённы тэрмін. Шасцідзённая паездка. // Разлічаны на шэсць дзён. Шасцідзённы заработак. Шасцідзённы прадуктовы запас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Курашэ́сь ’курасадня’ (Касп.). Да кура (гл.) і шост (гл.). Ад апошняга, магчыма, зборная форма *шэсць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шасцёрка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.
1. Лічба
6.
2. Назва чаго-н., што змяшчае шэсць адзінак, напр.: запрэжка ў шэсць коней, група з шасці чалавек, шлюпка з трыма парамі вёсел, карта, дошчачка даміно з шасцю ачкамі і пад.
3. Назва чаго-н., абазначанага лічбай 6 (разм.).
Тут спыняецца ш. (пра аўтобус, тралейбус і пад.).
4. Дэталь у малатарні; шасцярня².
|| прым. шасцёрачны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шасцярны́, ‑ая, ‑ое.
Павялічаны ў шэсць разоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)