дружба́к, ‑а, м.
Разм. Блізкі друг; сябар. Напарнікам у Віктара быў, як і летась, яго стары дружбак Анісь Шчыт, ён і прымаў змену. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
табло́, нескл., н.
Спец. Шчыт са светлавымі сігналамі або надпісамі. Светлавое табло. □ У салоне ўспыхнула сігнальнае табло: наш Ту–134 заходзіў на пасадку. «Звязда».
[Ад фр. tableau — карціна; дошка для аб’яў.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзярно́вы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да дзёрну, з’яўляецца дзёрнам. Незабыўныя мясціны: Лес, і лес, і лес. Як мядзведзь, на шчыт дзярновы Шэры мох узлез. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
За́шчыт ’франтон’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. ст.-польск. zaszczyt ’заслона’. Бел. рэгіянальнае слова, відаць, з польск. Корань гл. шчыт.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гашэ́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Кручок у агнястрэльнай зброі для спуску ўзведзенага курка. Схаваўшы галаву за шчыт, кулямётчык націснуў па гашэтку, і «Максім» засакатаў. Дудо.
[Фр. gachette.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зашчы́та ’абарона; абаронца’ (Сл. паўн.-зах.). З рус. защи‑та ’абарона’ (за + щит‑и‑ти, адкуль бязафіксным шляхам за + щит + а). Гл. шчыт.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прышчы́так (прышчыток, прышчіток) ’франтон’ (бяроз., ДАБМ), ’частка страхі пры франтоне’ (мазыр., Шушк.; кобр., Нар. лекс.). Конфіксны (пры‑ + ‑ак) дэрыват ад шчыт ’франтон’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шчыто́к, ‑тка, м.
1. Памянш.-ласк. да шчыт; невялікі шчыт (у 2, 3 і 4 знач.). Насунуўшы на вочы шчыток, працуе электразваршчык. Дадзіёмаў. І што ні двор — пад паветкай і пад сценамі пад самы шчыток — вялікія запасы сухіх дроў. Машара. Галя падскочыла да шчытка, паціснула кнопку. Грахоўскі.
2. У спорце — прыстасаванне, якое ахоўвае асобныя ўчасткі цела іграка ад удараў.
3. У заалогіі — цвёрдая пласцінка ля асновы крыл жука.
4. У батаніцы — суквецце, у якім усе кветкі, размешчаны на адной плоскасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Табло́ ’шчыт са светлавымі сігналамі або надпісамі’ (ТСБМ). Праз рускую мову з франц. tableau ’карціна, выява; табліца, дошка’, якое з’яўляецца памяншальнай формай ад table ’дошка, табліца’ < лац. tabula ’тс’ (ЕСУМ, 5, 500; Голуб-Ліер, 475).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дра́піна, ‑ы, ж.
Неглыбокая ранка на целе або пашкоджанне на прадмеце ў выглядзе палоскі, зробленае чым‑н. тонкім і вострым. На нагах віднеліся крывавыя драпіны ад калючага іржэўніку. Кавалёў. Так не праходзіць дня без страты новай, Шчыт кулямёта ў драпінах увесь. Зарыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)