адрачэ́нец, ‑нца, м.
Той, хто адрокся ад ранейшых сваіх поглядаў, перакананняў; здраднік. Пулю прымай, Адрачэнец шалёны!.. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ускудла́ціць, ‑лачу, ‑лаціш, ‑лаціць; зак., каго-што.
Зрабіць кудлатым; растрапаць. Шалёны вецер расхрыстаў [Казіку] сарочку, ускудлаціў валасы. Шыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скажэ́нны, ‑ая, ‑ае.
Абл. Звар’яцелы, ненармальны, шалёны. [Марына:] — І вы ўжо не хочаце глядзець? .. Адвярнуліся, як ад скажэннай. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сце́клы ’шалёны’ (трак., Сл. ПЗБ). Аўтары слоўніка параўноўваюць з польск. wściekły ’тс’, што, магчыма, было крыніцай запазычання (з адпадзеннем пачатковага w‑). Параўн., аднак, харв. stékel ’шалёны, люты, ачмурэлы’, славен. stékel ’шалёны (пра сабаку)’, макед. дыял. стекает се ’злавацца, шалець’, для якіх рэканструюецца аснова прасл. *sъtek‑ (Куркіна, Этимология–1979, 27), гл. сцякці; польск. дзеяслоў, з якога выводзіцца адпаведная форма, узыходзіць да *vъz‑tekti (Борысь, 715), гл. цячы, уцякаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
куплёны, ‑ая, ‑ае.
Не свайго вырабу, набыты за грошы. Тытун быў свой, а не куплёны І драў ён горла, як шалёны. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вырато́ўны, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і выратавальны. Вецер гудзеў бы шалёны, нацягваючы струнамі канаты абедзвюх мачтаў, цяжка пахлопваючы намоклымі брызентамі выратоўных шлюпак. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
безу́мный
1. разг. вар’я́цкі, шалёны; (безрассудный) безразва́жны, неразу́мны;
2. (чрезвычайный) разг. шалёны, надзвыча́йны, страшэ́нны; (сильный) ве́льмі мо́цны;
3. сущ. (сумасшедший) уст. вар’я́т, -та м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ванца́ты ’нервовы, шалёны’ (КЭС). Прыметнік з суфіксам ‑аты ад ванц‑ак ’падучая, хвароба жывата’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кана́т, ‑а, М ‑наце, м.
Тоўстая моцная вяроўка з валакна або дроту. Сталёвы канат. Якарны канат. □ Вецер гудзеў, бы шалёны, нацягваючы струнамі канаты абедзвюх мачтаў. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
беснова́тый
1. уст. (душевнобольной) звар’яце́лы;
2. (неистовствующий) разг. ашале́лы, шалёны; (одержимый) апанта́ны;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)