чы́сціцца, чы́шчуся, чы́сцішся, чы́сціцца; незак.
Чысціць (у 1 знач.) сябе ці сваё адзенне, абутак.
|| зак. вы́чысціцца, -чышчуся, -чысцішся, -чысціцца і пачы́сціцца, -чы́шчуся, -чы́сцішся, -чы́сціцца.
|| наз. чы́шчанне, -я, н. і чы́стка, -і, ДМ -тцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каміна́р, ‑а, м.
Чысцільшчык комінаў. [Марціну Когуту] даводзілася не толькі рамантаваць коміны, але і чысціць іх. Такой справай ён займаўся далей ад сваёй вёскі, бо гэта работа была не ганаровая. Камінар! Чарнышэвіч. Будзе чысціць камінар Стылы комін важна, Каб не ўзнік пажар, — Абмяце ён сажу. Блатун.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мянту́з, ментуза, м.
Прэснаводная драпежная рыба сямейства трасковых з падоўжаным целам і плямістай скурай. Бабуля садзіцца чысціць ментузоў, а дзед з Рамірам абедаюць. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дачы́сціць, ‑чышчу, ‑чысціні, ‑чысціць; зак., каго-што.
Скончыць чыстку каго‑, чаго‑н.; давесці чыстку да якой‑н. ступені выканання. Дачысціць рыбу. Дачысціць стрэльбу. Дачысціць боты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чы́шчаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад чысціць.
2. у знач. прым. Апрацаваны чысткай (у 1 знач.). Жалезныя вырабы па апрацоўцы паверхні бываюць чышчаныя, лакіраваныя, нікеліраваныя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перачы́сціць, ‑чышчу, ‑чысціні, ‑чысціць; зак., што.
1. Вычысціць, пачысціць усё, многае. Перачысціць усю зброю. □ Памылі падлогу, перачысцілі пасуду і нават згатавалі смачны абед. Якімовіч.
2. Вычысціць, пачысціць нанава, яшчэ раз.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дра́іць, драю, драіш, драіць; незак., што.
1. Спец. Чысціць, мыць. Драіць палубу.
2. Разм. Шараваць, націраць да бляску. Свідзерскі знайшоў .. шчотку і доўга шоргаў ёю па чаравіках, потым драіў яшчэ і суконкай. Хомчанка.
[Ад гал. draaien — круціць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абчы́сціць, -чы́шчу, -чы́сціш, -чы́сціць; -чы́шчаны; зак.
1. каго-што. Зрабіць чыстым, ачысціць ад бруду, пылу і пад.
А. сцежку ад снегу.
2. што. Зняць налёт з паверхні чаго-н.
А. посуд.
3. што. Зняць скурку, лушпіны і пад.
А. апельсін.
А. бульбіну.
4. перан., каго-што. Абрабаваць, абакрасці, абабраць (разм.).
А. магазін.
|| незак. абчышча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́чысціць, ‑чышчу, ‑чысціш, ‑чысціць; зак., каго-што.
1. Зрабіць чыстым. Вычысціць зубы. Вычысціць двор.
2. Уст. Выключыць са складу чаго‑н.; выгнаць. [Смачны:] — Піша [студэнт], што ў іх выкрылі і вычысцілі ў тэхнікуме сына былога буйнога памешчыка. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Патрабі́ць ’пакараць смерцю’ (Шн. 2). Параўн. ст.-рус. потрѣбити/потребит ’знішчыць’, рус. ис‑требить ’тс’, якія звязаны з дзеясловам трѣбовати: серб.-харв. трщебити ’чысціць’, славен. trębiti ’чысціць, карчаваць’, польск. trzrebić ’тс’, в.-луж. trjebić ’пакладаць’, н.-луж. tfebiś ’карчаваць, расчышчаць’. Да прасл. terъ-, якое на ўсх.-слав. моўнай тэрыторыі дало тереб‑, параўн. рус. теребить ’церабіць’, а формы з треб‑ запазычаны з ц.-слав. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)