шапярну́ць

‘шапнуць, падказаць цішком што-небудзь і без прамога дапаўнення’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. шапярну́ шапярнё́м
2-я ас. шапярне́ш шаперняце́
3-я ас. шапярне́ шапярну́ць
Прошлы час
м. шапярну́ў шапярну́лі
ж. шапярну́ла
н. шапярну́ла
Загадны лад
2-я ас. шапярні́ шапярні́це
Дзеепрыслоўе
прош. час шапярну́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

са́па, -ы, мн. -ы, сап, ж. (спец.).

Глыбокі акоп, які капаецца ў напрамку да пазіцыі праціўніка для паступовага і скрытага набліжэння да яго.

Капаць сапу.

◊

Ціхай сапай (разм.) — непрыкметна, цішком.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тайко́м нареч. упо́тай, упо́тайкі, по́тайкі, тайко́м, патае́мна, цішко́м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сурди́нка сурдзі́нка, -кі ж.;

◊

под сурди́нку пад сурдзі́нку (цішко́м).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ціху́сенька, прысл. (разм.).

1. Вельмі ціха, бясшумна.

Ц. зарыпела рама акна.

2. Павольна, крок за крокам.

Коні ц. ішлі па гразкай дарозе.

3. Употай, цішком, каб ніхто не бачыў.

Як сцямнела, ён ц. залез у агуркі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ціхо́м, прысл.

Абл. Цішком. Ціхом, каб не пабудзіць маці, .. [Клава] злегла з ложка. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спо́тайку, прысл.

Крадком, употай; цішком. Да панны Людмілы.. [Саханюк] не падыходзіў, хоць спотайку сачыў за ёю вельмі ўважна. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

укра́дкой нареч. крадко́м; (тайком) упо́тай; (крадучись) кра́дучыся, упо́тайкі; цішко́м;

укра́дкой взгляну́ть крадко́м (упо́тай, упо́тайкі) гля́нуць;

пробра́ться в сад укра́дкой прабра́цца ў сад кра́дучыся (упо́тай, упо́тайкі, цішко́м).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ *Ламок, лажком ’ламаючы’ (Юрч. Вытв.) — адназоўнікавае (форма тв. скл.) прыслоўе (як цішком, нагбом і г. д.). Да ломіць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

нясу́н, несуна, м.

Разм. Дробны злодзей, які імкнецца пажывіцца за кошт дзяржавы і заўсёды што‑н. цішком нясе з работы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)