адто́плены, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад адтапіць.

2. у знач. прым. Пра кіслае малако, у якім тварог аддзелены ад сыроваткі. Адтопленае малако.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

здзяўбці́, -о́ў, -бе́ш, -бе́; здзяўбём, здзеўбяце́, здзяўбу́ць; здзёўб, здзяўбла́, -ло́; -бі́; здзяўба́ны і здзёўбаны; зак., што.

1. Дзеўбучы, з’есці.

Кураняты здзяўблі тварог.

2. Дзеўбучы, зрабіць ямкі; параніць у многіх месцах.

Пеўні здзяўблі адзін аднаго.

Пешняй здзяўблі тратуар.

|| незак. здзёўбваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ро́змінка ’тварог, перамешаны са смятанай ці малаком’ (Сл. Брэс.). Да раз- (роз-) і мяць, мну (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

здзяўбці́, ‑бу, ‑беш, ‑бе; здзяўбём, здзеўбяце; пр. здзёўб, здзяўбла, ‑ло; зак., што.

1. Клюючы, з’есці. Кураняты здзяўблі тварог. Куры здзяўблі ячмень.

2. Клюючы, зрабіць ямкі, адтулшы на паверхні чаго‑н.; пакляваць. Здзяўбці агурок нажом.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

смята́нка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.

1. Разм. Ласк. да смятана.

2. Верхні густы і тлусты слой малака; вяршкі. Зліць смятанку з малака. □ Мужу халаднічок на сыроватцы, а тварог ды смятанку — у горад. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адці́снуць, -ну, -неш, -не; -ні́; -нуты; зак.

1. што. Прыціснуўшы, пашкодзіць; адцзяліць, адрэзаць.

А. пальцы дзвярыма.

2. што. Сцісканнем адцзяліць вадкасць.

А. тварог.

3. каго-што. Адцясняючы, прымусіць адысці, адступіць.

А. натоўп назад.

4. што. Націснуўшы, зрабіць адбітак на чым.-н.

А. след.

5. што. Зрабіць адбітак тэксту, малюнка; адцрукаваць (спец.).

А. карэктуру.

|| незак. адціска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Тара́к 1 аргат. ’сыр’ (Этимология–1980, 73). Параўн. польск. аргат. tyrok ’сыр, тварог’. Звязваецца з грэч. τυρί ’сыр’ (Бандалетаў, там жа).

Тара́к 2 ’матуз, лямка’ (Шатал.). Гл. тарокі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трасні́нка ‘здоба з тварагом’ (Сцяшк. Сл.). Няясна; відаць, звязана з польск. дыял. trzeszcz ‘тварог’ (Варш. сл.) параўн. каш. třešč ‘сушаны сыр’ ад třeščec ‘трашчаць, скрыпець’ (SEK 5, 178).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ядкі́, ‑ая, ‑ое.

Абл. Які са смакам есца, ахвотна з’ядаецца; смачны, пажыўны. Як верашчака ў дно спадала, То маці есці пакідала Ды йшла ў камору па другое, Яшчэ больш смачнае, ядкое, І тарабаніла сюды Для заканчэння ўжо яды Тварог, запраўлены смятанай. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мача́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле дзеясл. мачаць (у 1 знач.).

2. Спец. Дзеянне паводле дзеясл. мачаць (у 2 знач.).

3. Тое, што і мачанка.

4. Абл. Тварог, расцёрты з малаком і смятанай, у які мачаюць бліны. [Разэля:] — Верашчаку з скваркамі будзеш есці ці мачанне белае? Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)