бы́ццам

1. союз сравнит. бу́дто, как бу́дто, то́чно; сло́вно; я́кобы;

глядзі́ць, б. жывы́ — смо́трит, бу́дто (как бу́дто, то́чно, сло́вно) живо́й;

2. частица бу́дто, бу́дто бы; (при обозначении мнимости — ещё) я́кобы; (при обозначении предположительности — ещё) вро́де как бы;

б. ты гэ́тага ніко́лі не ба́чыў — бу́дто (бу́дто бы) ты э́того никогда́ не ви́дел;

гавары́лі, што б. зноў пачало́ся наступле́нне — говори́ли, что я́кобы сно́ва начало́сь наступле́ние;

б. зноў хто́сьці спява́е — бу́дто (бу́дто бы, вро́де как бы) сно́ва кто́-то поёт;

як б. — а) союз как бу́дто, бу́дто; б) частица бу́дто, бу́дто бы, вро́де как бы, я́кобы; в) в знач. вводн. сл. ника́к;

ён, як б., быў у адпачы́нку — он, (как бу́дто) ника́к, был в о́тпуске

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

праглыну́ць сов., прям., перен. проглоти́ть;

п. ко́стачку — проглоти́ть ко́сточку;

це́мра ~ну́ла по́стаць чалаве́ка — темнота́ проглоти́ла фигу́ру челове́ка;

п. кні́гу — проглоти́ть кни́гу;

п. пілю́лю — проглоти́ть пилю́лю;

п. язы́к — проглоти́ть язы́к;

ы́ццам, нібы́) му́ху праглыну́ў — (то́чно) му́ху проглоти́л;

жыўцо́м бы ~ну́ў — живьём бы съел;

як аршы́н ~ну́ў — как (сло́вно) арши́н проглоти́л;

ні вы́плюнуць ні п. — проти́вно есть и жа́лко вы́плюнуть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

усы́паць сов.

1. всы́пать;

у. цу́кар у шкля́нку — всы́пать са́хар в стака́н;

2. (покрыть всё сплошь) усы́пать;

снег ~паў усю́ зямлю́ — снег усы́пал всю зе́млю;

у. даро́гу кве́ткамі — усы́пать доро́гу цвета́ми;

3. разг. (побить или отругать) всы́пать;

як апо́шняе ў печ усы́паўшысло́вно после́днего лиши́лся

усыпа́ць несов.

1. всыпа́ть;

2. (покрывать всё сплошь) усыпа́ть;

3. разг. (бить или ругать) всыпа́ть;

1-3 см. усы́паць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ро́вно нареч.

1. (гладко, равномерно) ро́ўна;

доро́га шла ро́вно даро́га ішла́ ро́ўна;

2. в знач. част. (точно) ро́ўна; (как раз) якра́з;

ро́вно сто рубле́й ро́ўна сто рублёў;

он пришёл ро́вно в три часа́ ён прыйшо́ў ро́ўна (якра́з) у тры гадзі́ны;

3. в знач. част., разг. (совершенно, совсем) зусі́м;

я ро́вно ничего́ не по́нял я зусі́м нічо́га не зразуме́ў;

4. в знач. союза (словно, как будто), прост. як, ні́бы;

зарыча́ть ро́вно зверь зараўці́ як (ні́бы) звер.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

печ ж.

1. печь, пе́чка;

кафля́ная п. — изразцо́вая (ка́фельная) печь (пе́чка);

2. (для обработки материалов) печь;

гартава́льная п. — кали́льная печь;

до́менная п. — до́менная печь;

плаві́льная п. — плави́льная печь;

электры́чная п. — электри́ческая печь;

гала́ндская п. — голла́ндская печь;

скака́ць ад пе́чыирон. танцева́ть от пе́чки;

ні да пе́чы ні да рэ́чы; ні ў печ ні ў сеч — ни к селу́ ни к го́роду;

ляжа́ць на пе́чы — лежа́ть на печи́;

як апо́шняе ў печ усы́паўшысло́вно после́днего лиши́лся

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

як

I сущ., м., зоол. як

II нареч., в разн. знач. как;

як гэ́та зда́рылася? — как э́то случи́лось;

як жыве́ш? — как пожива́ешь?;

ён спыта́ў, як прайсці́ на вакза́л — он спроси́л, как пройти́ на вокза́л;

як каму́ — как кому́;

2. в знач. сказ. (о качестве, свойстве) как; како́в;

як на смак? — как (како́в) на вкус?;

ну, як надво́р’е? — ну, как (какова́) пого́да?;

як спра́вы? — как (каковы́) дела́?;

3. в знач. сказ. (в безличных предложениях) каково́; как;

як яму́ жыве́цца? — каково́ (как) ему́ живётся?;

як яму́ слу́хаць такі́я сло́вы — каково́ (как) ему́ слу́шать таки́е слова́?;

4. (неясно как) как, ка́к-то;

як ён там прае́дзе? — как (ка́к-то) он там прое́дет?;

5. (в каком положении, состоянии) как, что;

ну, як ба́цька, працу́е? — ну, как (что) оте́ц, рабо́тает?;

вось як! — вот как!;

як жа — как же;

а як жа — а как же;

як жа так — как же так;

як след — как сле́дует;

як мага́ — изо все́х сил;

як бы́ццам — как бу́дто;

як папа́ла — как попа́ло;

як пры́йдзецца — как придётся;

як дуж — изо все́х сил;

як вялі́к — во весь рост;

як той каза́ў — как говори́тся;

як ні кажы́ — что ни говори́;

як ні круці́ — как ни крути́;

як бы там ні было́ — как бы там ни́ было;

як у сук — а) в цель; б) ирон. па́льцем в не́бо;

як тут і было́ — точь-в-точь;

як руко́й зняло́ — как руко́й сняло́;

як ба́чыш — в два счёта;

як кот напла́каў — с гу́лькин нос;

як без рук — как без рук;

як ма́е быць — как сле́дует; по-настоя́щему;

як гукне́ш, так і адгукне́ццапосл. как ау́кнется, так и откли́кнется

III союз

1. сравнит. как; (при словах, служащих сравнением — ещё) сло́вно; чи́сто; что; (нежели — ещё) чем;

бе́лы, як снег — бе́лый, как (сло́вно) снег;

палі́ла, як агнём — жгло, как (сло́вно) огнём;

шыро́кі, як мо́ра — широ́кий, как (сло́вно) мо́ре;

спява́е, як салаве́й — поёт, как (сло́вно) солове́й;

зда́рылася гэ́та не пазне́й, як пазаўчо́ра — случи́лось э́то не по́зже, чем позавчера́;

глухі́, як пень — глухо́й, как (что) пень;

2. временной как; (в предложениях с оттенком непосредственного следования одного действия за другим — ещё) когда́;

ужо́ другі́ год, як ён працу́е на заво́дзе — уже второ́й год, как он рабо́тает на заво́де;

як уба́чыш яго́, раскажы́ пра ўсё — как (когда́) уви́дишь его́, расскажи́ обо всём;

3. условный как, е́сли;

да каго́ ж мне звярну́цца, як не да вас — к кому́ же мне обрати́ться, как (е́сли) не к вам;

4. (при вводн. сл. и выражениях) как;

як віда́ць, ты сабра́ўся ў даро́гу — как ви́дно, ты собра́лся в путь;

як бы — как бы; как бу́дто, бу́дто, сло́вно; е́сли бы;

як бы не... — как бы не...;

як і — как и;

як..., так і — как..., так и;

як той... — что..., бу́дто...;

усё ро́ўна яксло́вно как;

як то́лькі — как то́лько, лишь то́лько, лишь, едва́ то́лько, едва́; чуть;

між тым як — ме́жду тем как;

як ба́чыцевводн. сл. как ви́дите;

як напры́кладвводн. сл. а) как наприме́р; б) (при перечислении) как-то; а и́менно;

як на то́евводн. сл. как наро́чно;

як я ве́даювводн. сл. ско́лько (наско́лько) я зна́ю

IV частица, в разн. знач. как;

як! ты зноў до́ма? — как! ты опя́ть до́ма?;

яна́ як закрычы́ць! — она́ как закричи́т;

вось як до́бра — куда́ как хорошо́;

як жа так? — как же так?; как так?;

як ра́птам — как вдруг;

а як жа! — а) как бы не так! (как не так!); б) (при ответе на вопрос) а как же

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́расці сов., в разн. знач. вы́расти;

трава́ ~сла — трава́ вы́росла;

дзе́ці ~слі — де́ти вы́росли;

з жо́луда вы́рас дуб — из жёлудя вы́рос дуб;

в. з касцю́ма — вы́расти из костю́ма;

гэ́ты кампазі́тар вы́рас за апо́шні годэ́тот компози́тор вы́рос за после́дний год;

шум вы́рас і пракаці́ўся над рако́й — шум вы́рос и прокати́лся над реко́й;

пе́рад падаро́жнікамі вы́рас го́рад — пе́ред путеше́ственниками вы́рос го́род;

на пустыры́ ~слі карпусы́ заво́да — на пустыре́ вы́росли корпуса́ заво́да;

на лбе вы́рас гуз — на лбу вы́росла ши́шка;

в. на вача́х — вы́расти на глаза́х;

як з (-пад) зямлі́ в. — как (бу́дто, сло́вно, то́чно) из-под (из) земли́ вы́расти;

в. ў вача́х — (чыіх) вы́расти в глаза́х (чьих)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

земля́ в разн. знач. зямля́, -лі́ ж.;

де́вственная земля́ не́руш, цаліна́;

па́стбищная земля́ па́ша;

па́хотная земля́ во́рная зямля́;

уса́дебная земля́ сядзі́бная зямля́;

земли́ под собо́й не чу́ять (не слы́шать) зямлі́ пад сабо́ю не чуць;

сло́вно из-под земли́ вы́рос бы́ццам з-пад зямлі́ вы́рас;

земля́ гори́т под нога́ми (у кого) зямля́ гары́ць пад нага́мі (у каго);

соль земли́ соль зямлі́;

за три́девять земе́ль за тры́дзевяць зяме́ль;

от земли́ не вида́ть ад зямлі́ не віда́ць;

как (то́чно) сквозь землю провали́лся як скрозь зямлю́ правалі́ўся;

ви́деть на два арши́на под землёй ба́чыць на тры са́жні пад зямлёй;

(отлича́ться) как не́бо от земли́ (адро́знівацца) як не́ба ад зямлі́;

найти́ под землёй знайсці́ пад зямлёй;

из-под земли́ доста́ть з-пад зямлі́ даста́ць (вы́капаць);

сровня́ть с землёй зраўнава́ць з зямлёй;

стере́ть с лица́ земли́ сце́рці (зме́сці) з тва́ру зямлі́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гляде́ть несов., разг.

1. (смотреть) глядзе́ць;

2. (досматривать) дагляда́ць (каго, што);

за ребёнком гляде́ла ня́ня дзіця́ дагляда́ла ня́нька;

3. (иметь вид) выгляда́ць;

гляде́ть геро́ем выгляда́ць;

гляди́ в о́ба до́бра (пі́льна) гля́дзі;

гляде́ть сквозь па́льцы глядзе́ць праз па́льцы;

гляде́ть не́ на что няма́ на што глядзе́ць;

гля́дя по (кому, чему) гле́дзячы па (кім, чым);

на ночь гля́дя на ноч гле́дзячы;

на свет не гляде́л бы на свет не глядзе́ў бы;

ни на что не гля́дя ні на што не гле́дзячы;

того и гляди́ чаго́ до́брага;

гляде́ть в глаза́ (кому) глядзе́ць у во́чы (каму);

гляде́ть во все глаза́, гляде́ть в о́ба гла́за глядзе́ць на ўсе во́чы; глядзе́ць вача́мі;

гляде́ть в зу́бы (кому) глядзе́ць у зу́бы (каму);

гляде́ть в гроб (в моги́лу) глядзе́ць у магі́лу;

гляде́ть ко́со (на кого, что) глядзе́ць ко́са (на каго, што);

гляде́ть (на что чьими) глаза́ми глядзе́ць (на што чыімі) вача́мі;

гляде́ть пря́мо (сме́ло) в глаза́ (чему) глядзе́ць пра́ма (сме́ла) у во́чы (чаму);

гляде́ть сме́рти (опа́сности, ги́бели и т. п.) в глаза́ глядзе́ць сме́рці (небяспе́цы, гі́белі і да т.п.) у во́чы;

глаза́ бы (мои́) не гляде́ли (на кого, что) во́чы б мае́ не глядзе́лі (на каго, што) (не ба́чылі каго, што);

как (бу́дто, сло́вно) в во́ду гляде́л як у ваду́ глядзе́ў;

куда́ глаза́ глядя́т (идти, брести, бежать и т. п.) куды́ во́чы глядзя́ць (ісці́, брысці́, бе́гчы і да т.п.);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зямля́ ж., в разн. знач. земля́;

жыць на ~лі́ — жить на земле́;

ро́дная з. — родна́я земля́;

на гарызо́нце маракі́ ўба́чылі ~лю́ — на горизо́нте моряки́ уви́дели зе́млю;

у не́трах ~лі́ — в не́драх земли́;

ры́хлая з. — ры́хлая земля́;

паклані́цца да ~лі́ — поклони́ться до земли́;

партыза́нская з. — партиза́нская земля́;

цалі́нныя зе́млі — цели́нные зе́мли;

сядзі́бная з. — уса́дебная земля́;

інфузо́рная з. — инфузо́рная земля́;

кало́м яму́ з. — коло́м ему́ земля́;

адда́ць ~лі́ — преда́ть земле́;

ад ~лі́ не віда́ць — от земли́ не ви́дно;

адро́знівацца як не́ба ад ~лі́ — (отлича́ться) как не́бо от земли́;

ба́чыць на два аршы́ны пад ~лёй — ви́деть на два арши́на под землёй;

як з(-пад) ~лі́ вы́рас (з’яві́ўся) — как (бу́дто, сло́вно, то́чно) из-под (из) земли́ вы́рос;

з. пад нага́мі гары́ць — земля́ под нога́ми гори́т;

гато́ў скрозь ~лю́ правалі́цца — гото́в сквозь зе́млю провали́ться;

закапа́ць та́лент у ~лю́ — зары́ть тала́нт в зе́млю;

за тры́дзевяць зяме́ль — за три́девять земе́ль;

знайсці́ пад ~лёй — найти́ под землёй;

зраўнава́ць з ~лёй — сровня́ть с землёй;

сце́рці з тва́ру ~лі́ — стере́ть с лица́ земли́;

і́ пад сабо́й не чуць — земли́ под собо́й не чу́ять;

між не́бам і ~лёй — ме́жду не́бом и землёй;

па́рыць ~лю́ — спать моги́льным сном;

ле́гчы ў ~лю́ (у магі́лу) — лечь в зе́млю (моги́лу);

пуп ~лі́ — пуп земли́;

соль ~лі́ — соль земли́;

з. яму́ пу́хам — земля́ ему́ пу́хом;

хадзі́ць як пад ~лёй — ходи́ть как под землёй;

скрозь ~лю́ ба́чыць — сквозь зе́млю ви́деть;

як скрозь ~лю́ правалі́ўся — как сквозь зе́млю провали́лся;

чу́ткамі з. по́ўніццапосл. слу́хом земля́ по́лнится;

ад ~лі́ адарва́ўся і не́ба не даста́ўпосл. от земли́ оторва́лся и не́ба не доста́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)