◎ Пераўга́ць ’сказіць; яўна схлусіць’ (Нас.). З перавесіць, да пера- і (і)лгаць (гл.) з неабмежаваным пераходам я > ў, відаць, у выніку страты пратэзы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
утры́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны; зак. і незак., што і без дап. (кніжн.).
Падаць (падаваць) у перабольшаным выглядзе, сказіць (скажаць) залішнім падкрэсліваннем якіх-н. бакоў, рыс у чым-н.
Факт праўдзівы, але ўтрыраваны.
|| наз. утры́раванне, -я, н. і утрыро́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Сказо́к ‘невялікая трэшчына’ (мядз., Нар. словатв.), ‘невялікая трэшчына, невялікі асколак’ (Сл. рэг. лекс.). Дэрыват ад сказа, сказ або ад сказіць < казіць з суф. ‑ок.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ска́за ‘скажэнне, вада, загана’ (Нас., Гарэц., Ласт., Др.-Падб., Сержп., Байк. і Некр.), сказ ‘скажэнне’ (Байк. і Некр.), ‘пашкоджанае месца’ (Варл.), сказэ́ ‘пашкоджанне клубняў бульбы’: сказэ́ праз усю картофлю, сказава́ты ‘пашкоджаны’ (шчуч., Сл. ПЗБ). Аддзеяслоўныя з нулявым суф. і суф. ‑а дэрываты ад сказіць < казіць (гл.), параўн. сказі́ць ‘скалечыць, знявечыць’ (Нас., Стан., Пятк. 2), сказі́цца ‘скрывіцца’ (Касп., Растарг.), сказні́ць ‘знявечыць’ (ТС), ст.-бел. сказити ‘знішчыць, разбурыць’ (Ст.-бел. лексікон, Альтбаўэр) і сказнь, сказ ‘вызначэнне, суд, прыгавор’ (Ст.-бел. лексікон). У казёл ‘захворванне бульбы’ (Юрч.), казлы́ ‘пашкоджаныя вочкі бульбы’ (шчуч., Сл. ПЗБ) назіраецца кантамінацыя сказіць і казёл (гл.). Параўн. яшчэ ўкр. сказ ‘агрэх’, ‘дэфект у палатне пры тканні’, польск. skaza ‘рыса; шчыліна; рана; блізна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скарэ́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., што.
Разм.
1. Скрывіць, сагнуць, скарабаціць. Сплюшчыўшы і скарэжыўшы кузаў «усюдыхода», Якавенка паімчаў далей. Мележ.
2. перан. Змяніць да непазнавальнасці, сказіць. Грымаса скарэжыла твар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скажа́ць несов. искажа́ть, извраща́ть;
ён знаро́к ~жа́е мае́ сло́вы — он специа́льно искажа́ет (извраща́ет) мои́ слова́; см. сказі́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падтасава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; зак., што.
1. Тасуючы, падабраць, укласці ў якім-н. парадку з мэтай падману.
П. карты.
2. перан. Наўмысна сказіць, падабраўшы выгаднае і выкінуўшы супярэчлівае.
П. факты.
|| незак. падтасо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. падтасо́ўванне, -я, н. і падтасо́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падтасава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., каго-што.
Тасуючы, падабраць у патрэбным парадку (пераважна з мэтай падману). Падтасаваць карты. // перан. Наўмысна сказіць, падабраўшы толькі выгаднае, патрэбнае для нейкага вываду. Падтасаваць факты. Падтасаваць матэрыялы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
искази́ть сов.
1. (извратить) сказі́ць, перакруці́ць, мног. паперакру́чваць;
2. (сильно изменить вид, выражение лица) перакрыві́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скажэ́нне, ‑я, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. скажаць — сказіць і стан паводле знач. дзеясл. скажацца — сказіцца.
2. Змяненне, якое скажае што‑н.; няправільнасць, памылка. Грубыя скажэнні ў тэксце. □ У інтэрмедыях часта непаслядоўна, са скажэннямі перадаваліся асобныя фанетычныя і граматычныя рысы беларускай мовы. Шакун.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)