суро́к, ‑рка, м.

Невялікі грызун сямейства вавёркавых, які жыве ў глыбокіх норах, зімой уладае ў спячку. Зрэдку даносіўся крык савы, кароткі свіст перапалоханага сурка. Беразняк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нагэ́тулькі, прысл.

Разм. Тое, што і настолькі. Раптам сярод разнастайных галасоў вылучыўся свіст гарадавіка; ён быў нагэтулькі зычным, што пасажыры абярнуліся ў бок задніх дзвярэй. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нату́жаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад натужыць.

2. у знач. прым. Тое, што і натужлівы. Чулася натужанае скагатанне нямазаных колаў, свіст пуг, фырканне коней. М. Ткачоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

свіста́нне, ‑я, н.

Тое, што і свіст (у 2 знач.). Паслухаць бы драздоў свістанне У час ружовага світання, Калі цяжкі мядзведзь з бярлогі Высоўвае на сонца нос. Панчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нажо́ўка, ‑і, ДМ ‑жоўцы; Р мн. ‑жовак; ж.

Невялікая ручная піла з адной ручкай. Бацька сталярнічаў пад павеццю. Адтуль далятаў рытмічны, знаёмы з дзяцінства свіст фуганка і пісклівы плач нажоўкі. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

амялу́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑так; ж.

Невялікая лясная птушка атрада вераб’іных са стракатым апярэннем і чубком на галаве. Толькі казытаў душу свіст ружовых амялушак, якія абляпілі голле маладой рабіны. Хомчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тур-р — пра свіст: нейкыя птушычка тур‑р, тур‑р у лазе (мсцісл., Нар. лекс.). Гукаперайманне; аналагічнага паходжання падзыўныя і адгонныя словы: тур-тур ‘падзыўныя для свіней’ (Мова Сен.), турр — пры гэтых словах свінні ўцякаюць дамоў з поля (Касп.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бры́дкасць, ‑і. ж.

Уласцівасць брыдкага. З-за пуні прагучаў прарэзлівы свіст, а за ім паляцелі ліпкія сваёй брыдкасцю абразлівыя словы... Галавач. // Нізкі, подлы, ганебны ўчынак. Другі, каб у дастатку жыць. Гатовы брыдкасць хоць каму зрабіць. Корбан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сталя́рнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Выконваць сталярныя работы; займацца рамяством сталяра. Матросы ўжо марылі, як яны дэмабілізуюцца, хто пачне сталярнічаць, хто настаўнічаць, многія збіраліся працягваць вучобу. Б. Стральцоў. Бацька сталярнічаў пад павеццю. Адтуль далятаў .. свіст фуганка. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шпіцру́тэны, ‑аў; адз. шпіцрутэн, ‑а, м.

Гіст. Доўгія гнуткія дубцы або палкі, якімі білі салдат, злачынцаў у дарэвалюцыйнай Расіі, праганяючы іх праз строй. А гэта была сама тая пара, калі свіст шпіцрутэна зліваўся са звонам кайданаў. Лужанін.

[Ням. Spießrute.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)