ску́рчыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; зак.
1. Сціснуцца ўсім целам, скруціцца.
С. ад холаду.
2. Падагнуцца, сагнуцца.
Пальцы на нагах скурчыліся.
3. Зрабіцца няроўным; скрывіцца, выгнуцца.
Лісце ад марозу скурчылася.
|| незак. ску́рчвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ахі́біцца ’сагнуцца’ (Мурашка, КТС). Да хібіцца ’хістацца, гнуцца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пазгіна́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Сагнуцца — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае. Людзі пазгіналіся. □ Няскошаная каля кустоў трава пачарнела, пазгіналася да зямлі. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
загну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сагнуцца, падвярнуцца краем, канцом.
Край старонкі загнуўся.
2. Памерці (разм., груб.).
Падхапіў запаленне лёгкіх, ледзь не загнуўся.
|| незак. загіба́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і загіна́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Скачаро́жыцца ‘сагнуцца’ (Юрч. Фраз. 1), скучуры́жыцца ‘памерці, здохнуць’ (Бяльк.). Да качарга (гл.), качарэжка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Склю́піцца ‘сагнуцца’ (мядз., Нар. словатв.). Запазычанне з польск. sklupić się ‘збіцца ў камяк; згусціцца; сагнуцца, скурчыцца’ < klupić się. Апошняе роднаснае літ. klaũpti, klaupiù ‘спатыкацца, падаць на калені’, klùpti, klumpù ‘спатыкацца, падаць’, лат. klàupat ‘спатыкацца’ і г. д. Падрабязна гл. Слаўскі, 2, 242 і наст. Параўн. таксама клыпаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скандзя́біцца, скондзя́біцца ‘сагнуцца зніякавець’ (ТС). Гл. скундзябіцца. Кантамінацыя скундзябіцца і *скандзюбіцца, параўн. укр. скандюбити ‘сагнуць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
стулі́цца, стулю́ся, сту́лішся, сту́ліцца; зак.
1. Скурчыцца; сагнуцца.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра губы, вочы і пад.: шчыльна сціснуцца, заплюшчыцца.
Вусны стуліліся ад злосці.
3. Схавацца дзе-н. за што-н. (разм.).
С. за кустом.
|| незак. сту́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. сту́льванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пагну́цца, ‑гнецца; ‑гнёмся, ‑гняцеся, ‑гнуцца; зак.
1. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Стаць, зрабіцца пагнутым. Пагнуліся, пакурчыліся бярозы. Скрыган.
2. Сагнуцца, скурчыцца — пра ўсіх, многіх. Людзі пагнуліся ад ветру.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падагну́цца, ‑гнецца; зак.
1. Загнуцца пад што‑н., унутр чаго‑н. Край абруса падагнуўся.
2. Сагнуцца ў суставах (пра часткі цела). [Юстынь] прыхінуўся плячыма да сцірты, бы адчуваў — падагнуцца ногі, не ўстоіць. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)