Verbum

мірае́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Разм. пагард. Той, хто жыве з чужой працы; кулак, эксплуататар. Першым быў схоплены [паліцаямі] Стась Галубоўскі, член сельскага савета, які дзяліў паміж сялянамі зямлю пана Скірмунта і такіх міраедаў, як Кандыба. Чарнышэвіч.

прахаладзі́ць, ‑ладжу, ‑лодзіш, ‑лодзіць; зак., каго-што.

Ахаладзіць каго‑, што‑н., зрабіць больш халодным што‑н. — Паглядзі бо, Савета, якога квасу — душу прахаладзіць, — папрасіў [Атаманавіч]. Паўлаў. — Ты, мабыць, яго прахаладзіла, бо чаго ж бы ён асіп. Сабаленка.

дэпута́т, ‑а, М ‑таце, м.

1. Выбарны прадстаўнік, член выбарнай дзяржаўнай установы. Дэпутат Вярхоўнага Савета. Дэпутат сельсавета.

2. Выбраная або прызначаная асоба, упаўнаважаная выконваць якое‑н. даручэнне. Сцяпана выбралі дэпутатам і адправілі яго да настаўніка. Колас.

[Лац. deputatus.]

пастано́ва, ‑ы, ж.

1. Калектыўнае рашэнне. Пастанова камсамольскага сходу. Пастанова педсавета. // Тое, што абдумана і вырашана кім‑н. Затрымцела Ганна, пачуўшы рашучую пастанову Петруся, да горла падкацілася нешта, слёзы самі сабою... Нікановіч.

2. Распараджэнне дзяржаўнай установы. Пастанова Савета Міністраў. Пастанова суда.

перавы́браць, ‑беру, ‑бераш, ‑бера; зак., каго.

1. Замяніць каго‑н. на якой‑н. пасадзе, абраўшы галасаваннем на яго месца іншага. — А што, хіба ты [Пеця] ужо не старшыня савета? — нявінна спытаў Хмурэц. — Цябе перавыбралі? Місько.

2. Абраць каго‑н. на новы тэрмін.

ако́лічны, ‑ая, ‑ае.

Навакольны, сумежны, суседні. [Пан:] — Заўтра ж дай ведаць мужыкам аколічных вёсак, хай прыходзяць да мяне. Чарот. Як жонка члена сельскага Савета.. [Сідарыха] ведае ўсе аколічныя навіны і не вытрымае, каб не вылажыць іх усе да адной перад Арынай. Чарнышэвіч.

пала́та, ‑ы, ДМ ‑ла́це; Р мн. ‑ла́т і ‑ла́таў; ж.

1. звычайна мн. (пала́ты, ‑ла́т і ‑ла́таў). Уст. Вялікія пышныя пакоі ў палацы; харомы. Падзеі, паказаныя ў фільме, не выходзяць за межы царскіх палат і шынкоў. Новікаў.

2. Вялікае, пышна аздобленае памяшканне, прызначанае для якой‑н. спецыяльнай мэты ў Старажытнай Русі. Княжацкія палаты.

3. Асобны пакой, дзе ляжаць хворыя ў лячэбных установах. Перад вачыма паўставала шпітальная палата, у якой зусім нядаўна ляжаў.. [Сяргей] сам... Сіўцоў.

4. Назва вышэйшай заканадаўчай установы, якая ўваходзіць у склад Вярхоўнага Савета СССР. Палата Савета Саюза. Палата Савета Нацыянальнасцей.

5. Назва прадстаўнічых устаноў у некаторых краінах. Народная палата Германскай Дэмакратычнай Рэспублікі. Палата абшчын. Палата лордаў.

6. Назва некаторых дзяржаўных устаноў у дарэвалюцыйнай Расіі. Казённая палата. □ Акружны суд прысудзіў адабраць пашу ад сялян. Сяляне пераносяць справу ў судовую палату. Колас.

7. Назва некаторых дзяржаўных устаноў у СССР. Кніжная палата. Гандлёвая палата. Палата мер і вагі.

•••

Гранавітая палата — вялікі зал (частка Крамлёўскага палаца ў Маскве), які атрымаў сваю назву ад знешняй абліцоўкі буйным гранёным каменем.

[Ад лац. palatium — дварэц, палац.]

ма́ршал, ‑а, м.

1. Воінскае званне, якое асабіста прысвойваецца Прэзідыумам Вярхоўнага Савета СССР выдатным асобам вышэйшага каманднага саставу. Маршал Савецкага Саюза. // Асоба, якая мае такое званне.

2. Вышэйшы ваенны чын або воінскае званне ў арміях некаторых дзяржаў. // Асоба, якая мае такі чын, такое званне.

[Фр. maréchal.]

агаласі́ць, ‑лашу, ‑лосіш, ‑лосіць; зак., што.

1. Напоўніць паветра, прастору якімі‑н. гукамі (голасам, крыкам і пад.). Дзеці рассыпаліся па лесе і агаласілі яго сваім крыкам і шчэбетам. Колас.

2. Урачыста абвясціць, абнародаваць. Аж вось скончыліся прывітанні Савету, і камуністы агаласілі спіс прывітальных тэлеграм, якія трэба паслаць ад Савета. Гарэцкі.

усебако́вы, ‑ая, ‑ае.

Які ахоплівае, разглядае што‑н. з усіх бакоў. Эканамічная камісія Савета Нацыянальнасцей створана з мэтай далейшага паляпшэння народнага планавання і ўсебаковага ўліку запатрабаванняў саюзных рэспублік. «Звязда». Шырокія грамадскія функцыі беларускай мовы садзейнічалі яе ўсебаковаму развіццю, удасканаленню фанетыка-марфалагічнай сістэмы і сінтаксічнага ладу, узбагачэнню слоўнікавага саставу і выпрацоўцы разнастайных стыляў. Суднік.