◎ Па́нка ’корань аеру’ (Сл. ПЗБ, Мат. Гом.). Памяншальнае ад панна (гл. пан). Параўн. яшчэ панны, а таксама кантэкст: «Панка з косамі сядзіць каля рэчкі ззелянеўшы».
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
во́клік, ‑у, м.
Выгук; словы, якімі аклікаюць. Радасны воклік. □ З-пад рэчкі Пагулянкі данесліся няясныя воклікі, і Анежка здагадалася, што там сягоння працуе моладзь. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жві́рысты, ‑ая, ‑ае.
Усыпаны жвірам, з вялікай колькасцю жвіру. Жвірысты грунт. Жвірыстая дарога. □ Рэчкі цяклі пад тым лёдам, і праз яго свяцілася жвірыстае дно. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
брукава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; незак., што.
Пакрываць, укладаць каменем (вуліцы, дарогі, плошчы і пад.). Мы праз горку да рэчкі Канал павялі, Брукавалі каменнем яго берагі. Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скос, ‑у, м.
1. Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. скасіць 2 — скошваць 2.
2. Пакаты бок чаго‑н.; схіл, адхон. Скос скалы. Скос берага рэчкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прычыкільга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Чыкільгаючы, прыйсці куды‑н.; прыкульгаць. Урэшце прычыкільгаў на мыліцах крамнік. Масарэнка. Выдра прычыкільгала да рэчкі, стралою ўвайшла ў крынічную ваду. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
салаве́й, -лаўя́, мн. -лаўі́, -лаўёў, м.
1. Буравата-шэрая маленькая пеўчая птушка атрада вераб’інападобных, якая вылучаецца прыгожым спевам.
Ля рэчкі зацёхкаў с.
2. перан. Пра чалавека, які славіцца чыстым, прыгожым голасам, выключным вакальным майстэрствам (разм.).
3. перан. Пра гаваруна, балбатуна, які прыгожа гаворыць, многа абяцае (іран.).
◊
Пець (залівацца) салаўём — гаварыць красамоўна, з захапленнем.
|| ласк. салаве́йка, -і, мн. -і, -аў, м. і сало́ўка, -і, мн. -і, -аў, м. (нар.-паэт.).
|| прым. салаўі́ны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зві́лісты, ‑ая, ‑ае.
Са звілінамі, заваротамі, загібамі. Чорнай звілістай стужкай пракладаў сабе сцежку ў паветры дымок з коміна спіртавога завода. Пестрак. [За алешнікам] пачынаўся луг, бліскала звілістая істужка рэчкі. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
забудава́цца сов.
1. посели́ться;
~ва́ўся на бе́разе рэ́чкі — посели́лся на берегу́ реки́;
2. застро́иться; обстро́иться;
уча́стак ~ва́ўся да́чамі — уча́сток застро́ился да́чами
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Рача́ліна ’балотная рэчка’ (Яшк.), ’месца стоку талай і дажджавой вады, ручаіна’ (мядз., Нар. словатв.), сюды ж рача́льнік ’затока каля рэчкі’ (віл., Сл. ПЗБ). Утварэнне з падвойнай суфіксацыяй рака + ал + іна. Накшталт балаціна ’забалочаная мясціна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)