ківа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.
1. Рытмічна хістацца з боку ў бок або зверху ўніз.
Галінкі ківаюцца на ветры.
2. Ісці з цяжкасцю, хістаючыся (ад стомы, хваробы і пад.).
Ледзь ківаецца стары дзядок.
|| аднакр. кіўну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся (да 1 знач.).
|| наз. ківа́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пульсава́ць, ‑суе; незак.
1. Рытмічна біцца, мець пульс (пра сэрца, артэрыі і пад.). На лбе ўсхвалявана пульсавала тонкая сіняватая жылка. Гамолка. // Рытмічна рухацца па крывяносных сасудах (пра кроў). У такіх роздумах Людвік і дабег да свайго лагера. Нейкі час не прыслухоўваўся, як пульсуе кроў у дзяўчыны, ці трымаецца ў грудзях дыханне. Кулакоўскі. І зноў з усіх ног бягу прэч ад школы... Бягу, а ў скронях б’е, пульсуе, аж звініць кроў — гэта праўда, усё праўда, што я думаў... Сачанка.
2. перан. Рытмічна рухацца; актыўна праяўляцца. Над Дняпром, над Волгай, над Масквой-ракою, — скрозь жыццё пульсуе, шпаркае такое. Дубоўка. Творчая фантазія пульсуе тут моцна, і актуальнасць праблематыкі не слабее. У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сінко́па, ‑ы, ж.
1. У музыцы — зрушэнне рытмічна апорнага гуку з моцнай долі такта на слабую.
2. У мовазнаўстве — выпадзенне ці апусканне аднаго (галоснага) ці некалькіх гукаў (склада) у сярэдзіне слова.
[Ад грэч. synkopē — скарачэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
высту́кваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да выстукаць.
2. Разм. Рытмічна стукаць, пастукваць. Лямэнт.. стаіць пры стале і задуменна выстуквае пальцамі. Чорны. Пры агарку свечкі адзін [рабочы].. выстукваў малатком — падбіваў боты. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мерна, раўнамерна, роўна, рытмічна, метадычна
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
пульсу́ючы,
1. ‑ая, ‑ае. Дзеепрым. незал. цяпер. ад пульсаваць.
2. ‑ая, ‑ае; у знач. прым. Які працуе, дзейнічае рытмічна, з перыядычнымі зрухамі, зменамі. Пульсуючы струмень. Пульсуючы ток. Пульсуючы рухавік.
3. Дзеепрысл. незак. да пульсаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гу́шкацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Рытмічна калыхацца, гайдацца з аднаго боку ў другі або зверху ўніз. Пан курыў, седзячы ў круглым крэсле, і .. гушкаўся назад, наперад, назад, наперад. Галавач. На хвалях гушкаецца мяч. А. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кастанье́ты, ‑ньет; адз. кастаньета, ‑ы, ДМ ‑ньеце, ж.
Ударны музычны інструмент іспанцаў з дзвюх злучаных між сабой пластмасавых або драўляных пласцінак, якімі рытмічна пастукваюць, надзеўшы на пальцы. Я раптам пачуў перастук кастаньет І звон задуменны гітары. Панчанка.
[Ісп. castañetas.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гайда́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е і го́йдаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
Рытмічна хістаць з боку ў бок або зверху ўніз. Гайдаць калыску. □ Лес разбуджаны голле гайдае. Гаўрусёў. Любоўна ветры па загонах Жытцо, ярынку чуць гайдалі. Колас. / у безас. ужыв. Параход злёгку гайдала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
верш, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Невялікі мастацкі твор, напісаны рытмізаванай мовай.
Зборнік вершаў.
Вершы Максіма Багдановіча.
2. Адзінка рытмічна арганізаванай мовы, вершаваны радок.
Памер верша.
Раман у вершах.
3. Рытмізаваная мова.
Гаварыць вершам.
○
Белы верш — верш без рыфмы.
Вольны верш — верш, які не мае рыфмы і характарызуецца няпэўнай колькасцю стоп у радку.
Верш у прозе — невялікі эмацыянальна насычаны твор у празаічнай форме.
|| прым. ве́ршавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)