во́раг, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Той, хто знаходзіцца ў стане варожасці з кім-н.; непрыяцель.

Закляты в.

2. Ваенны праціўнік, непрыяцель.

В. разбіты.

3. чаго. Прынцыповы праціўнік чаго-н.

В. алкаголю.

|| прым. варо́жы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

В. стан.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раздро́блены, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад раздрабіць.

2. у знач. прым. Разбіты, расколаты на дробныя часткі. Раздроблены мінерал. // Пашкоджаны (пра косць).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расхо́джаны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Разбіты, папсаваны доўгай хадою. Расходжаныя прыступкі. □ Ідзе .. [сусед] пасярод дарогі і шырокімі расходжанымі ступнямі босых ног мякка шлёпае па пяску. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

парали́ч пара́ліч, -чу м., разг. пара́люш, -шу м.;

разби́тый параличо́м разбі́ты пара́лічам (пара́люшам);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ачужэ́лы, ‑ая, ‑ае.

Які страціў сувязь з блізкімі, знаёмымі, аддаліўся, стаў чужым. Тры дні.. [Даніла] тады нічога не браў у рот, а хадзіў, як разбіты, — пануры і ачужэлы. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Размазката́ный ’разбіты ўшчэнт’ (Юрч. СНЛ), мазгата́ць ’біць, разбіваць’, ’стукаць’ (Нас.). Узыходзіць да прасл. *moskotati, *mozgotati (ЭССЯ, 20, 18–19, 92), параўн. маскатаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Разваява́ць (рузвуюва́ць) ’разбурыць, раскідаць, растрэсці, пабіць’ (Юрч.), развоева́ць ’разбіць, раскідаць, растрэсці’, разваява́ны ’сапсуты, парваны’ (Сцяшк.), развоёваный ’разбіты, раскіданы’ (Нас.). Ад раз- і ваява́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

разворошённый развару́шаны, разваро́чаны, мног. паразваро́чваны; разбі́ты, мног. паразбіва́ны; растрэ́сены, мног. парастраса́ны; раскіда́ны, мног. параскіда́ны;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

поражённый

1. (ударом) паражо́ны; уда́раны;

2. (побеждённый) паражо́ны, перамо́жаны; (разбитый) разбі́ты;

3. мед. пашко́джаны; (разбитый) разбі́ты;

4. перен. ура́жаны; (удивлённый) здзі́ўлены;

5. юр. пазба́ўлены (каго, чаго);

поражённый в права́х пазба́ўлены право́ў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ *Патла́чаны, потлаченъ ’разбіты’ (Карскі, Труды, 338). Да ц.-слав., ст.-рус. по‑тлачити ’выраўняць’, польск. tłoczyć, чэш. tlačit, славац. tlaciť ’націскаць, выціскаць, ціснуць’. Прасл. tolčiti (Махэк₂, 644) /ШЫІ/telkti утаўчы (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)