п’я́нства, ‑а, н.
Пастаяннае і празмернае ўжыванне спіртных напіткаў. На твары яго адбіваліся адзнакі хваравітасці і сляды калісь вясёлага жыцця і п’янства, у якім пісар не меў сабе роўных у воласці. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
басо́вы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да баса. Басовая партыя. Басовая струна. □ — Браціе! — расцяжна гудзе пісар, пачынаючы з самай нізкай басовай ноты, як шэршань у пустым асінавым дупле. Колас.
•••
Басовы ключ гл. ключ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паліцма́йстар, ‑тра, м.
У дарэвалюцыйнай Расіі і некаторых капіталістычных краінах — начальнік паліцыі ў буйных гарадах. Пісар сцвярджае, што такога старшыні ва ўсім Пінскім павеце няма, а памочнік не раз гаварыў: «Нашаму б старшыні паліцмайстрам быць». Колас.
[Ням. Polizeimeister.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
псало́мшчык, ‑а, м.
Ніжэйшы царкоўны служка ў рускай праваслаўнай царкве; дзяк. [Лабановіч:] — У вас тут, выбачайце, большая глуш. — Як так? — здзівіўся Саханюк. — У нас — воласць, грамада: бацюшка, пісар, фельчар, ураднік, псаломшчык, і так збоку людзі часцей даведваюцца. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абура́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак. да абурыцца. Пісар чытаў і разам з князем абураўся супраць кадэтаў, сурова хмурыўся і сярдзіта ківаў галавою. Колас. [Валя] хоць маўчыць, але слухае ўсё ўважліва, убірае сэрцам і ўсё больш абураецца ўчынкамі «камітэтчыкаў». Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пісарчу́к, ‑а, м.
Разм.
1. Памочнік пісара. З боку ж Даўбешкі быў яго памочнік, пісарчук, прозвішча якога мне казалі, ды я забыўся. Гарэцкі. Уладыслаў адразу заняў пасаду пісарчука ў адным з маёнткаў князя Радзівіла. Машара.
2. Зніж. Пісар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каленко́р, ‑у, м.
Баваўняная, моцна праклееная тканіна аднаколернай афарбоўкі. Пераплёт з каленкору.
•••
Іншы каленкор — зусім другая справа, іншая размова. — Давай, Андрушка, наладзім хор! — казаў раз пісар Лабановічу. — Я табе памагу! Разумееш ты, зусім іншы каленкор, калі ў царкве спявае добры хор. Колас.
[Ад фр. calencar — род баваўнянай пафарбаванай тканіны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мірза́, ‑ы, м.
1. Тытул члена царскага дома ў некаторых народаў Усходу. // Асоба, якая носіць гэты тытул.
2. Пачэснае, ганаровае абазначэнне вышэйшых чыноў у некаторых народаў Усходу. // У цюркскіх народаў дарэвалюцыйнай Расіі — буйныя феадалы.
3. Сакратар, пісар, перапісчык у некаторых народаў Усходу.
[Перс. mīrzā.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
атра́дны, ‑ая, ‑ае.
Які мае дачыненне да атрада (у 1, 2, 3 знач.). Атрадны збор. Атрадны важаты. Атрадныя заняткі. Атрадны доктар. □ Адгрымела блакада, і ў атрадным баявым жыцці настаў.. момант зацішша. Брыль. У групе коннікаў быў памочнік камандзіра атрада, атрадны пісар і яшчэ сёй-той з партызанскага начальства. Янкоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прафе́сарскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да прафесара. Прафесарскае званне. // Такі, як у прафесара, уласцівы прафесару. Пісар быў чалавек сярэдніх год і меў прафесарскі выгляд — строгі, сур’ёзны і нават сярдзіты. Колас.
2. у знач. наз. прафе́сарская, ‑ай, ж. Пакой для адпачынку выкладчыкаў у памяшканні вышэйшай навучальнай установы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)