◎ Пухно́ ’пушны хлеб’ (Нас.). Ад пу́хны ’пышны’, гл. таксама пушно ’мякіна, хлеб з мякінай’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пухнец́ь ’пышэць, раз’ядацца’ (слонім., Роднае слова, 2001, 5, 89). Ад пу́хны ’пышны’ (гл.) па тыпу цёмны > цямнець і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ра́сны 1 ’ураджайны’ (браг., З нар. сл.; жытк., ЖНС), ’урадлівы, пышны, разгалісты’ (ПСл), ’кусцісты; пышны’ (Мат. Гом.), ’буйны, ураджайны; пышны, густы’ (Ян.). Магчыма, сюды ж ро́сны ’урадлівы, ураджайны’: росные яблокі (ТС). Параўн. укр. рясни́й ’густы, пышны, ураджайны (пра плады)’, рус. дыял. ря́сный ’буйны, урадлівы, вялікі памерам’: рясная вишня, рясные звёзды, ресно́й ’густа пакрыты ягадай’, балг. дыял. рьо̂сан ’багаты, урадлівы’. Трэба думаць, форма ро́сны збліжала з роса́ ’раса’ (гл. раса́ 1), параўн. ро́сно ’росна’ (ТС), а ра́сны прадстаўляе форму з зацвярдзелым р‑ ад прасл. *ręs‑. Паводле Альшанскага (ЭИРЯ, 9, 139), у выніку зліцця суфікса ‑ьn(ъ) з *ręsa ’вісюлька’, параўн. ст.-слав. рѧсьнъ, што дало resьn‑yj ’густы’. Гл. Фасмер, 3, 474. Відавочна, звязана з раса́ 2 (гл.), што выводзіць значэнне ’ўрадлівы’ ад першаснага ’буйна квітнеючы’, ’маючы вялікую колькасць кветак, парасткаў’, ’густа абсыпаны квеццем’, з чым звязваліся спадзяванні на добры ўраджай. Гл. таксама расаваць.

Ра́сны 2, ’пышны (пра спадніцу)’ (Мат. Гом.), ра́сный ’рознакаляровы’: пашый мне спадніцу, каб булі расныя брыжы (брагін., Шатал.), ря́сны ’густы, багаты, з мноствам складак’ (Растарг.), параўн. укр. ря́сний ’пра адзенне: з мноствам зборак; шырокі’. Да ра́сны 1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бухма́ты, ‑ая, ‑ае.

Разм. Пышны, пушысты. З аднаго боку бухматымі голлямі шапацелі хвоі, а з другога — пад ветрам ракаталі хвалі. Броўка. Грабель мільганнем, звонам кос Трымцяць ліловыя прасторы, І вось, нібы ў зялёным моры, Плыве бухматы воз. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Разва́лісты ’пышны’ (Нар. Гом.). Ад раз- і валіць (гл.). Утворана па той жа семантыка-словаўтваральнай мадэлі, што і разло́жысты (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Велягу́р, велягу́ра ’перарослы’ (Нас.), велягу́рны, велягу́рысты ’высакарослы; велічны; высакамоўны; фанабэрысты; пышны’. Да этымалогіі гл. Супрун, Веснік БДУ, 1969, 2, 68 наст.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пу́хны ’пышны’: пухныя пончкі (гродз., Сл. ПЗБ). Прыметнік на -//- (‑ьn‑) ад пу́хаць (*puxati), паралельны да пухлы (суф. ‑л‑), гл. таксама пухоны, пушоны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

арнамента́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які з’яўляецца арнаментам; складаецца з арнаменту (у 1 знач.). Арнаментальны роспіс.

2. Пышны, вычварны; багаты на ўпрыгожанні. Арнаментальны стыль. Арнаментальная проза. □ Але існуюць нейкія грані, нейкі рубеж, пераступіўшы якія лёгка збіцца на залішне арнаментальную квяцістасць, на чыста вонкавую дэкарацыйнасць. Бярозкін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Паспо́раваць ’прыспешваць’ (навагр., Сл. ПЗБ). Утворана пры дапамозе прыстаўкі па‑ (< прасл. po‑) ад прыметніка sporъ > ц.-слав. споръ ’багаты, пышны’, рус. спорый, укр. спбрий ’хуткі’, бел. спорны (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бу́йный

1. (бурный) бу́рны; (порывистый) пары́вісты; (сокрушительный) гвалто́ўны;

бу́йный ве́тер пары́вісты (гвалто́ўны) ве́цер;

2. (о растительности) вялі́кі, пы́шны, буйны́;

бу́йные хлеба́ вялі́кая (буйна́я) збажына́;

бу́йный рост трав пы́шны (буйны́) рост траў;

3. (своенравный) буя́ны; (сумасшедший) шалёны, звар’яце́лы;

бу́йный хара́ктер буя́ны (шалёны) хара́ктар.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)