набу́хнуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; набу́х, -хла; зак.
1. Стаць гатовым, каб распусціцца, прарасці.
Пупышкі набухлі.
2. Павялічыцца ў аб’ёме ад вільгаці, сырасці.
Рамы набухлі.
Боб набух.
3. Павялічыцца ад прыліву крыві, малака.
Вены набухлі.
Вымя набухла.
|| незак. набуха́ць, -а́е.
|| наз. набуха́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ка́персы, ‑аў; адз. каперс, ‑а, м.
1. Паўднёвая куставая расліна з паўзучымі галінамі.
2. Пупышкі гэтай расліны, якія ў марынаваным выглядзе скарыстоўваюцца як прыправа.
[Грэч. kapparis.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распукну́цца, ‑не́цца; зак.
Разм. Распусціцца (пра пупышкі). — Я сплю, а ўжо вясна прыйшла, — Пупышка голас падала, І тут жа распукнулася, І сонейку ўсміхнулася. Муравейка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наклю́нуцца, ‑нецца; зак.
1. Стаць прабітым дзюбай (пра шкарлупіну яец, з якіх вылупліваюцца птушаняты).
2. Пачаць прарастаць, распускацца (пра зерне, пупышкі). Кроплі шумна капалі з галінкі, і ўся бярозка варушылася, быццам ад ветру. Яе шакаладныя пупышкі ўжо наклюнуліся. Хомчанка.
3. перан. Разм. Выпадкова трапіцца, абазначыцца, намеціцца. Наклюнулася добрая работа. □ [Лашук:] — Заўтра канчаткова рашу, ці можна прымяніць тут адзін варыянт. Сёе-тое ўжо наклюнулася. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распукну́ты, ‑ая, ‑ае.
Які ўжо распукнуўся, на якім распукнуліся пупышкі. Вынеслі на двор пад распукнутую яблыню стол, разаслалі на ім белы ў складках абрус. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пу́кацца, ‑аецца; незак.
Разрывацца, лопацца з трэскам ад нацяжэння, ціску і г. д. Падзіманыя шары пукаюцца адзін за адным. □ Потым пачалі набракаць і пукацца ад веснавога соку пупышкі на дрэвах. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́пырснуцца, ‑нецца; зак. і аднакр.
1. Пырснуўшы, выліцца.
2. перан. Тое, што і выпырснуць (у 3 знач.). Была тая пара года, калі на дрэвах палопаліся пупышкі і выпырснулася свежая, яшчэ кволая зеляніна вясны. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
набу́хнуць сов. набу́хнуть, разбу́хнуть;
гаро́х у вадзе́ ско́ра набу́х — горо́х в воде́ бы́стро набу́х (разбу́х);
пупы́шкі на дрэ́вах ~лі — по́чки на дере́вьях набу́хли (разбу́хли)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лу́сачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
1. Памянш. да луска.
2. Разм. Асобная пласцінка лускі. Лусачка сасновай кары. Лусачка пупышкі.
3. Мікраскапічная хіцінавая пласцінка на целе некаторых членістаногіх жывёлін (галоўным чынам насякомых).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сакаві́цкі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сакавіка. Раптам дзьмухнуў сакавіцкі вецер, І баец адчуў — ідзе вясна. Панчанка. Бучнеюць верб пупышкі, бо як след Сок сакавіцкі грае пад карою. Калачынскі. // Які адбыўся, праходзіў у сакавіку. Сакавіцкі пленум.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)