эгалітары́зм, ‑у, м.

Дробнабуржуазныя ўтапічныя тэорыі, якія прапаведуюць усеагульную ўраўняльнасць як прынцып арганізацыі грамадскага жыцця.

[Фр. égalitarisme ад égalitaire — раўнапраўны, ураўняльны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

до́левы, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з дзяленнем чаго‑н. на долі, часткі. Долевыя адлічэнні. Долевы прынцып спагнання.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

распе́ў, -пе́ву, м.

1. Працяжны напеў, мелодыя як характэрная рыса спеву.

2. Своеасаблівы прынцып будовы мелодыі, характэрны для старадаўняга царкоўнага спявання.

Р. малітвы.

3. Працяжнае, напеўнае вымаўленне слоў пры чытанні, размове.

Словы ён вымаўляе крыху з распевам.

|| прым. распе́ўны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дэмакра́тыя, -і, ж.

1. Палітычны лад, заснаваны на прызнанні прынцыпаў народаўладства, свабоды і роўнасці грамадзян.

2. Прынцып арганізацыі калектыўнай дзейнасці, пры якім забяспечваецца актыўны і раўнапраўны ўдзел у ёй усіх членаў калектыву.

|| прым. дэмакраты́чны, -ая, -ае.

Д. лад.

Дэмакратычная рэспубліка.

Дэмакратычная партыя.

Дэмакратычныя пераўтварэнні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гістары́зм, ‑у, м.

Дыялектычны прынцып вывучэння і ацэнкі прадметаў і з’яў у працэсе іх узнікнення і развіцця ў канкрэтна гістарычных умовах.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

парытэ́т, ‑у, м.

Спец.

1. Прынцып роўнасці і раўнапраўя бакоў пры разборы канфліктаў і пад.

2. Суадносіны валют розных краін у золаце.

[Ад лац. paritas, paritatis — роўнасць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бяскла́савасць, ‑і, ж.

Уласцівасць бяскласавага. У процілегласць буржуазным нацыяналістам — апалагетам бяскласавасці і беспартыйнасці — Купала паслядоўна праводзіў у сваёй творчасці прынцып рэвалюцыйна-дэмакратычнай партыйнасці. Івашын.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

оста́точный рэ́шткавы, аста́ткавы;

оста́точная деформа́ция тел физ. аста́ткавая дэфарма́цыя цел;

оста́точный при́нцип распределе́ния рэ́шткавы (аста́ткавы) пры́нцып размеркава́ння.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аднагало́снасць, ‑і, ж.

Поўная згода ўсіх у якім‑н. пытанні, справе. // Аднадушная падача галасоў за адно і тое самае рашэнне пры галасаванні. Прынцып аднагалоснасці ў Савеце Бяспекі ААН.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цэнтралі́зм, ‑у, м.

Сістэма кіравання ці арганізацыі, пры якой мясцовыя органы падпарадкаваны цэнтральнай упадзе, цэнтру (у 5 знач.). Цэнтралізм кіравання. Прынцып цэнтралізму.

•••

Дэмакратычны цэнтралізм — кіруючы прынцып арганізацыйнай будовы КПСС і Камуністычных партый, а таксама органаў дзяржаўнай улады і грамадскіх арганізацый у СССР і сацыялістычных краінах, які азначае: выбарнасць усіх кіруючых органаў знізу даверху, справаздачнасць усіх органаў перад нізавымі арганізацыямі, строгую дысцыпліну і падпарадкаванне меншасці большасці, абавязковасць рашэнняў вышэйшых органаў для ніжэйшых.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)