пры́нцып

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. пры́нцып пры́нцыпы
Р. пры́нцыпу пры́нцыпаў
Д. пры́нцыпу пры́нцыпам
В. пры́нцып пры́нцыпы
Т. пры́нцыпам пры́нцыпамі
М. пры́нцыпе пры́нцыпах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пры́нцып, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Асноўнае, зыходнае палажэнне якой-н. тэорыі, вучэння, навукі і пад.

Прынцып прававой дзяржавы.

Прынцыпы мастацтва.

2. Перакананне, погляд на рэчы.

Мець цвёрдыя жыццёвыя прынцыпы.

3. Асноўная асаблівасць канструкцыі чаго-н.

Гучнагаварыцелі зроблены па прынцыпе тэлефона.

◊

У прынцыпе — у асноўным, у агульных рысах.

Упрынцыпе я згодзен.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пры́нцып, -пу м., в разн. знач. при́нцип;

◊ у ~пе — в при́нципе

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пры́нцып, ‑у, м.

1. Асноўнае, зыходнае палажэнне якой‑н. тэорыі, вучэння, навукі і пад. Прынцыпы знешняй палітыкі СССР. Прынцыпы пралетарскага інтэрнацыяналізму. Дэмакратычны прынцып кіраўніцтва. □ — Не турбуйцеся, — адказаў я. — Работа рэдакцыі абумоўлена святымі прынцыпамі нашага савецкага друку — выступаць толькі з праўдай. Ракітны. Змагаючыся за стварэнне масавай палітычнай арганізацыі, В. Тарашкевіч прызнае кіруючую ролю Кампартыі ў рэвалюцыйным руху і сам як камуніст умела і творча ажыццяўляе гэты прынцып. Палуян. // Асноўны закон якой‑н. дакладнай навукі. Прынцып сусветнага прыцягнення.

2. Унутранае перакананне ў чым‑н., норма або правіла паводзін. Гаварыў [бацька] пра свае маладыя гады, выкладаючы мне пры гэтым некаторыя свае жыццёвыя прынцыпы. Таўлай. Назанскі ніколі не адступаўся ад свайго правіла — кожны дзень свежая кашуля. Гэта быў яго жалезны прынцып: у свежай кашулі, гаварыў ён, працуецца лепш. Гаўрылкін.

3. Асноўная асаблівасць канструкцыі якога‑н. механізма, прыбора. Гучнагаварыцель зроблены па прынцыпу тэлефона. □ [Мірон:] — Пастукаем аб камень, зробім насечкі, каб не слізгала. Так сказаць, па прынцыпу пілы. Маўр.

•••

У прынцыпе — у асноўным, у агульных рысах.

[Ад лац. principium — пачатак, аснова.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прынцып 8/602

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

пры́нцып м. Grúndsatz m -es, -sätze, Prinzíp n -s, -e і -i¦en;

з пры́нцыпу grúndsätzlich, prinzipi¦éll;

у пры́нцыпе im Prinzíp, grúndsätzlich

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

прынцып

т. 13, с. 74

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пры́нцып

(лац. principium = аснова, пачатак)

1) асноўнае, зыходнае палажэнне якой-н. навукі, тэорыі (напр. дэмакратычны п. кіраўніцтва);

2) перакананне, пункт погляду;

3) асноўная асаблівасць будовы якога-н. механізма (напр. п. дзеяння машыны).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пры́нцып

(лац. principium = аснова, пачатак)

1) асноўнае, зыходнае палажэнне якой-н. навукі, тэорыі (напр. дэмакратычны п. кіраўніцтва);

2) перакананне, пункт гледжання (напр. трымацца цвёрдых прынцыпаў);

3) асноўная асаблівасць будовы якога-н. механізма (напр. п. дзеяння машыны).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Прынцып накладання, гл. Суперпазіцыі прынцып

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)