жанр, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Род твораў у галіне якога-н. мастацтва, які характарызуецца пэўнымі ўласцівасцямі, сюжэтнымі і стылістычнымі прыкметамі.
Лірычны ж.
Ж. ваённага рамана.
2. Жывапіс на бытавыя тэмы (спец.).
Пейзаж і ж.
3. перан. Манера, стыль.
Спектакль у новым жанры.
|| прым. жа́нравы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ліры́чны
1. лит., муз. лири́ческий;
~ная паэ́зія — лири́ческая поэ́зия;
л. тэ́нар — лири́ческий те́нор;
2. (проникнутый лирикой) лири́чный, лири́ческий;
л. тон — лири́чный (лири́ческий) тон;
л. пейза́ж — лири́чный (лири́ческий) пейза́ж;
○ ~нае адступле́нне — лири́ческое отступле́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
калары́т, -у, М -ры́це, м.
1. Суадносіны фарбаў у карціне па тоне, насычанасці колеру.
Цёплы к.
Яркі к.
2. перан. Сукупнасць характэрных рыс, своеасаблівасць чаго-н.
К. эпохі ў гістарычным рамане.
Мясцовы к.
|| прым. каларысты́чны, -ая, -ае (да 1 знач.) і калары́тны, -ая, -ае.
Каларыстычныя спалучэнні.
Каларытны пейзаж.
Каларытныя вобразы рамана.
Каларытная мова.
|| наз. калары́тнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ту́ндра, ‑ы. ж.
Паўднёвая зона арктычнага пояса зямнога шара, якая характарызуецца суровым кліматам, бязлессем, вечнай мерзлатой, беднай расліннасцю. Ілюмінатар адкрываў даволі сумны пейзаж: бясконцую бель тундры, на якой дзе-нідзе кусціліся карлікавыя бярозкі. «Маладосць».
[Ад фін. tunturi — бязлесая плоская вяршыня.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
краявід, пейзаж, ландшафт; малюнак (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Ландша́фт ’агульны выгляд мясцовасці, пейзаж’, ’вясковы краявід на малюнку’ (ТСБМ). Магчыма, з польск. landszaft, lanczaft, lanczoft (з 1626 г.) або з рус. мовы ў якасці культурнага тэрміна. Першакрыніцай, аднак, з’яўляецца ням. Landschaft ’мясцовасць’ (Брукнер, 290; Фасмер, 2, 467; Слаўскі, 3, 50–51; Чартко, Бел. лінгв. зб., 152).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прасі́цца, прашу́ся, про́сішся, про́сіцца; незак.
1. Прасіць аб дазволе зрабіць што-н., адправіцца куды-н.
П. на каток.
2. Пра дзяцей: прасіць дазволу адправіць натуральную патрэбу.
П. на гаршчок.
3. Прасіць прабачэння, спагады, дапамогі і пад. (разм.) —
Адпусціце мяне, не мучце! — просіцца хлопчык.
4. перан. Быць гатовым да чаго-н., вельмі прыдатным для чаго-н. (разм.).
Пейзаж так і просіцца на палатно.
|| наз. папрасі́цца, -рашу́ся, -ро́сішся, -ро́сіцца (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перамалява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; зак., каго-што.
1. Намаляваць нанава, іначай. Перамаляваць дэкарацыі.
2. Намаляваць усё, многае або ўсіх, многіх.
3. Разм. Малюючы, зняць копію. Перамаляваць пейзаж вядомага мастака. □ [Аркадзь] тлумачыў мне сэнс магічных знакаў старажытнай Індыі, якія ён перамаляваў у сшытак са старой кнігі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жанр, ‑у, м.
1. Род твораў у галіне якога‑н. мастацтва, які характарызуецца пэўнымі ўласцівасцямі, сюжэтнымі і стылістычнымі прыкметамі. Жанр бытавой аповесці. Жанр нацюрморта.
2. Жывапіс на бытавыя тэмы; асобная карціна на бытавы сюжэт. Пейзаж і жанр.
3. перан. Стыль, манера. Спектакль у новым жанры.
[Фр. genre.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калары́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Які вызначаецца багатым спалучэннем фарб, колераў (пра карціну, гравюру і пад.). Каларытны пейзаж. Каларытны нацюрморт.
2. перан. Своеасаблівы, характэрны, яркі. Мне адразу спадабаўся гэты своеасаблівы і каларытны цэнтр Палесся. В. Вольскі. І Лявон Бушмар і Сурвіла — гэта яркія, каларытныя вобразы іменна беларускага вясковага капіталіста. Адамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)