но́рдавы, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які мае адносіны да норду; паўночны. Нордавы вецер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ле́мінг, ‑а, м.
Паўночны звярок атрада грызуноў з доўгай бура-жоўтай плямістай поўсцю.
[Нарв. lemming.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сі́вер, ‑у, м.
Разм. Халодны паўночны пранізлівы вецер. Хмурна. Золка. Вецер-сівер Да касцей праймае. Колас. Толькі першыя замаразкі ды калючы паўночны сівер сведчылі аб набліжэння недалёкай зімы. Якімовіч. Вільготны сівер балюча біў у твар рэдкімі шрацінамі граду. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пы́жык, ‑а, м.
Паўночны алень ва ўзросце да двух месяцаў, а таксама футра гэтага аленя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
норд-ве́ст, ‑у, М ‑весце, м.
Спец.
1. Паўночны захад, паўночна-заходні напрамак.
2. Паўночна-заходні вецер.
[Гал. noordwest.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
норд-о́ст, ‑у, М ‑осце, м.
Спец.
1. Паўночны ўсход, паўночна-ўсходні напрамак.
2. Паўночна-ўсходні вецер.
[Гал. noordoost.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Се́ўрук ‘паўночны вецер’ (Касп.). Гл. сяўрук.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
норд, ‑у, М нордзе, м.
Спец.
1. Поўнач, паўночны напрамак.
2. Паўночны вецер. Калісьці я служыў на Каспіі. Мора гэтае вельмі зменлівае. То дзьме «марана» — вецер з поўдня, гонячы невысокія пеністыя хвалі, то раптам пачынае лютаваць шалёны «норд» і так расхвалюе мора, што яно ўскаламуціцца аж да дна. Хомчанка.
[Гал. noord.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трымунта́н ‘сіберны вецер’ (Сцяшк. Сл.), трымукта́н ‘паўночны вецер’ (калінк, Арх. ГУ). Міжземнаморскі тэрмін з франц. tramontane ‘паўночны халодны вецер на заходнім узбярэжжы Італіі і паўночнай Корсікі’ або з італ. tramontano ‘тс’ < tra‑ ‘праз’ (< лац. trans‑ ‘тс’) і montana ‘гарыстая мясцовасць, нагор’е’ (лац. mons, montis ‘гара’) (Фасмер, 4, 93; ЕСУМ, 5, 618; SWO, 1980, 769), якія рознымі шляхамі трапілі на Беларусь. Параўн. польск. tramontana ‘паўночны вецер’, рус. азоўск. трамонта́но, тремонта́на ‘тс’, дан. термонта́н ‘горны вецер’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
малале́тні, ‑яя, ‑яе.
Якому нямнога год ад роду. Малалетні сведка. // Які знаходзіцца ў дзіцячым узросце. Свеціць месяц паўночны Па сон малалетняга сына. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)