Руці́на ’боязь змен, застой, кансерватыўнасць, адсутнасць пачуцця новага’ (ТСБМ). З заходнееўрапейскіх моў, крыніцай для якіх было франц. routine ’спрыт; уменне; руціна; коснасць’ < route ’дарога, шлях, напрамак, наезджаны шлях’ (Чарных, 2, 128–129).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ахлы́сцік ’ашуканец, асоба без пачуцця чалавечай годнасці’ (КЭС, лаг.), ’падлетак, несамастойны чалавек’ (глыб., полац., Цыхун, вусн. паведамл.). Ад ахлыстаць ’пабіць’, гл. хлыстаць, параўн. польск. ochlast ’ілгун’, ад ochlastać (Варш. сл., 545). Гл. хлысцік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ахаладзі́ць, -ладжу́, -ло́дзіш, -ло́дзіць; -ло́джаны; зак.
1. што. Зрабіць халодным ці халаднейшым.
А. вар.
2. перан., каго-што. Зрабіць больш спакойным, стрыманым, зменшыць сілу якога-н. пачуцця.
А. прамоўцу вострым пытаннем.
|| незак. ахало́джваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. ахаладжэ́нне, -я, н. (да 1 знач.) і ахало́джванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
безгусто́ўнасць, ‑і, ж.
Адсутнасць добрага густу, пачуцця прыгожага; праяўленне дрэннага густу. Літаратуршчына і безгустоўнасць часам трапляюць і.. ў нядрэнныя вершы. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бескары́слівасць, ‑і, ж.
Уласцівасць бескарыслівага. [Сяргею] хацелася пераканаць.. [Таню] ў бескарыслівасці свайго пачуцця, але па сваёй нерашучасці ён не мог зрабіць гэтага. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самаўзбрае́нне, ‑я, н.
Узбраенне самога сябе. / у перан. ужыв. [Андрэй] разумеў — калі не будзе гэтага пачуцця самаўзбраення, можна страціць здольнасць да жыцця. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
экспансі́ўнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць экспансіўнага; нястрыманасць, бурнае праяўленне пачуцця. Гэтая невысокая, хударлявая, але зграбная, з падфарбаванымі рыжымі валасамі, быстрым позіркам і тонкімі вуснамі жанчына рабіла на ўсіх моцнае ўражанне сваёй экспансіўнасцю і рашучым характарам. Рамановіч. І ў той жа час мы чытаем верш [А. Міцкевіча] як нацыянальнае рускае тварэнне, пазнаём непаўторны пушкінскі стыль, пушкінскую экспансіўнасць лірычнага пачуцця. Палітыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
млець, мле́ю, мле́еш, мле́е; незак.
1. Траціць прытомнасць ад хвалявання, перажывання.
М. на пахаванні.
2. Слабнець, дранцвець, нямець (пра часткі цела).
Рукі млеюць.
3. перан. Заміраць ад якога-н. моцнага пачуцця.
Хлопчык млее ад шчасця.
|| зак. самле́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і замле́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -е́е (да 2 знач.).
|| наз. мле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трымце́ць, -мчу́, -мці́ш, -мці́ць; -мці́м, -мціце́, -мця́ць; -мці́; незак.
1. Дрыжаць, калаціцца ад моцнага хвалявання, унутранага пачуцця.
Т. ад страху.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Слаба свяціцца дрыжачым святлом.
На небе трымцелі зоркі.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.) перан. Узмоцнена і часта біцца, заміраць.
Сэрца трымціць.
|| наз. трымце́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паму́чыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.
Мучыцца некаторы час. [Максім:] — Не трэба так абыякава адносіцца да яго пачуцця.. Не кахаеш — так і скажы. Хлопец памучыцца і супакоіцца. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)