біць, б’ю, б’еш, б’е; б’ём, б’яце́, б’юць; бі; бі́ты; незак.
1. каго (што). Наносіць удары, збіваць каго-н.
Б. гарэзу дубцом.
2. каго-што. Наносіць паражэнне.
Б. ворага.
3. каго (што). Забіваць каго-н. (жывёлу, птушак і пад.).
Б. цюленяў.
4. што. Разбіваць, раздрабняць.
Б. посуд.
Б. каменне.
5. Удараць, стукаць.
Б. кувалдай.
Святло б’е ў вочы (перан.).
6. у што. Ударамі ўтвараць гукі.
Б. у бубен.
7. што і без дап. Ударамі адзначаць што-н., гучаць, вызвоньваць, званіць.
Гадзіннік б’е.
8. што. Ударамі, гукамі абазначаць што-н.
Б. трывогу.
Б. адбой.
9. Страляць, абстрэльваць.
Б’юць гарматы па акопах.
Стрэльба добра б’е.
10. У спартыўных гульнях: накіроўваць у цэль.
Б. па варотах.
11. У шашках, шахматах, картачных гульнях: браць фігуру або пакрываць карту праціўніка, пазбаўляць удзелу ў гульні.
Б. ферзя.
Б. валета.
12. перан. Едка высмейваць, крытыкаваць.
Словы паэта б’юць па бюракратызме.
13. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), каго (што). Трэсці (пра хваробу, страх і пад.; разм.).
Кашаль б’е.
14. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Імкліва выцякаць адкуль-н.
Струмень б’е.
Жыццё б’е (перан.).
15. што. Вырабляць пэўным спосабам.
Б. масла.
Б. валёнкі.
◊
Бібікі біць (разм., неадабр.) — гультаяваць, бяздзейнічаць.
Біць крыніцай — бурна развівацца.
Біць на што (разм.) — імкнуцца да чаго-н.
Біць па кішэні (разм.) — уводзіць у страту.
Біць (сябе) у грудзі (разм.) — клясціся, запэўніваць у чым-н.
Біць паклоны (разм.) — пачціва прасіць каго-н.
Біць у адну кропку — дамагацца аднаго чаго-н.
Біць у нос (разм., неадабр.) — патыхаць якім-н. вострым пахам.
Ногі біць (разм.) — натруджваць ногі працяглай і дарэмнай хадзьбою.
Як у бубен біць (разм.) — гаварыць пра што-н. гучна, адкрыта.
|| зак. пабі́ць, -б’ю́, -б’е́ш, -б’е́; -б’ём, -б’яце́, -б’ю́ць; пабі́; -бі́ты (да 1—4 і 11 знач.), прабі́ць, -б’ю́, -б’еш, -б’е́; -б’ём, -б’яце́, -б’ю́ць; прабі́; -бі́ты (да 7, 8 і 13 знач.) і разбі́ць, разаб’ю́, разаб’е́ш, разаб’е́; разаб’ём, разаб’яце́, разаб’ю́ць; разбі́; разбі́ты (да 2 і 4 знач.).
|| наз. біццё, -я́, н. (да 1, 4—6 і 14 знач.) і бой, бо́ю, М баі́, м. (да 7 і 9 знач.).