жечься
1. пячы́ся;
крапи́ва жжётся крапіва́ пячэ́цца;
2. страд. палі́цца; см. жечь 1.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
топи́тьсяI несов., возвр., страд. (о печи) палі́цца; (обогреваться) ацяпля́цца; см. топи́тьI.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сыпану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
1. Аднакр. да сыпаць..
2. Разм. Паліцца (пра слёзы). Але раптам слёзы сыпанулі з .. вачэй [Талькі] і голас задрыжаў, напоўніўся плачам. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напалі́цца, ‑паліцца; зак.
1. Нагрэцца пры паленні (пра печы, грубкі). Напалілася печ.
2. Нагрэцца да вельмі высокай тэмпературы. Напалілася жалеза. □ Усё напалілася пад сонцам: брызент, ложкі, пасцель і нават зямля. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шу́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Раптам паліцца; хлынуць. Вада шунула. / Пра паветра, святло і пад. У пакой шунула свежае паветра.
2. перан. Пайсці масай (пра людзей). Натоўп шунуў. // перан. Паступіць у вялікай колькасці. Заказы шунулі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пы́рснуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Аднакр. да пырскаць.
2. Раптоўна і моцна паліцца. Саша захліпнулася, і слёзы пырснулі з вачэй. Пестрак. Кроў фантанам пырснула з раны. Новікаў. // перан. Раптоўна з’явіцца, паказацца (пра сонечныя прамяні, святло, агонь). Назаўтра, ледзь сонца пырснула з-за Некрашоў, Шэмет ужо быў на стадоле. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шу́снуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак. (разм.).
1. Шмыгнуць, кінуцца куды-н.; хутка залезці куды-н., схавацца дзе-н.
Ш. за дзверы.
Ш. у ложак.
2. Зваліцца адкуль-н., нечакана праваліцца куды-н.
Ш. у адхон.
Ш. пад лёд.
3. Імкліва ўзняцца, узляцець уверх.
Шуснула чарада птушак.
4. 3 сілай выліць што-н.; раптам паліцца, пасыпацца.
Ш. памыйную ваду ў баразну.
Шуснуў дождж.
5. Утварыць лёгкі шум, шолах.
Шуснула галінка.
6. што. З сілай высыпаць.
Ш. лапату пяску на агонь.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Жэ́ґліць ’паліць’ (шчуч., З нар. сл., 42). В.-луж. žehlic ’прасаваць’, ’мігцець’, žehlić so ’тлець’, чэш. žehliti ’прасаваць’, разм. ’скардзіцца’, славац. zehliť ’прасаваць’. Улічваючы выбухны характар ґ і геаграфію, відаць, з польск., дзе зафіксавана żeglić ’слаба паліцца, тлець’. Паходжанне слова звязана з жэгаць, жыгаць, жгаць (гл.), прычым, калі дапускаць рэдуплікацыю, магчыма гаварыць і аб варыянтнасці l‑r (параўн. серб.-харв. жа̏грити ’паліць’, рус. дыял. жа́грить ’моцна паліць печ’), падобнай да вар’іравання жураць — жуляць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прагарэ́ць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак.
1. Зрабіцца дзіравым ад агню. Страха можа прагарэць, агонь возьме яе з сярэдзіны, і яна загарыцца адразу ўся. Пташнікаў.
2. Згарэць зусім, ператварыцца ў вуглі. Дровы ў печы прагарэлі. // Скончыць гарэць, паліцца. Печ прагарэла.
3. перан. Разм. Пацярпець няўдачу, абанкруціцца, разарыцца. [Біржа] няспынна паведамляе, хто сёння нечакана разбагацеў, а хто прагарэў. «Звязда».
4. Гарэць некаторы час. Ліхтар прагарэў усю ноч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жа́риться
1. (подвергаться действию жара) пячы́ся; сма́жыцца; сква́рыцца; пра́жыцца, прэ́гчыся;
2. (находясь в жарком месте) разг. пячы́ся;
3. страд. пячы́ся; сма́жыцца; сква́рыцца; пра́жыцца, прэ́гчыся; палі́цца; см. жа́рить 1, 2.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)