фугава́ць, -гу́ю, -гу́еш, -гу́е; -гу́й; -гава́ны; незак., што.
1. Стругаць фуганкам.
2. Шчыльна падганяць і склейваць рабром паверхні дошак.
|| зак. сфугава́ць, -гу́ю, -гу́еш, -гу́е; -гу́й; -гава́ны (да 2 знач.).
|| наз. фуго́ўка, -і, ДМ -о́ўцы, ж. і фугава́нне, -я, н.
|| прым. фугава́льны, -ая, -ае і фуго́вачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тураві́ць ‘панукваць, падганяць (каня)’ (Касп., Др.-Падб.; рас., Шатал.), ‘прыспешваць, падганяць’ (Ласт.; мёрск., Нар. сл.), тураві́цца ‘спяшацца’ (в.-дзв., рас., Шатал., Рэг. сл. Віц., Сл. ПЗБ), ‘тс’, ‘шавяліцца’ (мёрск., Нар. сл.), турава́цца ‘імкнуцца, кіравацца’ (Гарэц., Др.-Падб.), турава́нне ‘падганянне, пануканне’ (в.-дзв., Шатал.). Параўн. рус. дыял. ту́ровить ‘падганяць, прыспешваць’, туро́вить ‘тс’, польск. дыял. turovać ‘напіраць, націскаць’. Гл. тура́ць, туры́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
панука́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і пану́кваць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. каго (што). Прымушаць рабіць што-н. хутчэй, падганяць (першапачаткова вокрыкам «ну», звернутым да каня).
П. каня.
Гэтых хлопцаў не трэба п. у рабоце.
2. кім. Дэспатычна распараджацца кім-н.
П. падлеткамі.
|| наз. панука́нне, -я, н. і пану́кванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыспешваць; падганяць (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
падго́н, -ну м.
1. подго́н;
2. подго́нка ж., приго́нка ж.;
1, 2 см. падганя́ць 1, 6
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
фурма́н, ‑а́, м.
Чалавек, які кіруе конямі ў запрэжанай фурманцы; вазак. Дзядзька Макар, вядомы партызанскі фурман, ведаў, што нельга вельмі падганяць каня. Сабаленка. На добрым кані нас падвозіў штатны фурман калгаса дзядзька Мірон, па прозвішчу Шэўчык. Кавалёў.
[Ням. Fuhrmann.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падганя́цца несов.
1. разг. приближа́ться; см. падагна́цца;
2. страд. подгоня́ться; подстёгиваться; подхлёстываться; пригоня́ться; см. падганя́ць 3, 6
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ашты́рыцца ’апынуцца’ (Шат.). Ад штырыць ’штурхнуць’ (Шат.), семантычна як апынуцца, параўн. пыняць ’паганяць’, шпыняць ’падганяць, штурхаць уперад’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ну́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., на каго і без дап.
Разм. Гаворачы «ну», паганяць каня або падганяць скаціну. Ходзіць, нукае Араты. Танк. Пастухі выганялі ў поле гавяду. Трубілі ў бяроставыя трубы, гралі на жалейках, крычалі і нукалі. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тураве́й ‘неразвіты чалавек’, ‘шчодры чалавек’, тураве́йчык ‘неразвіты хлапчук’ (Юрч. СНЛ). Няясна, магчыма, звязана з наступным словам са значэннем ‘падганяць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)