Разлі́ў ’разводдзе’ (Сл. ПЗБ), разлі́ва ’разводдзе, паводка’ (Янк. 1). Ад разліва́ць, разліва́цца, да ліць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пазатапля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што.
1. Затапіць вадой усё, многае або ўсіх, многіх. Пазатапляла паводка сенажаці.
2. Затапіць, патапіць усе, многае або ўсіх, многіх. Пазатапляць лодкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
старадрэ́віна, ‑ы, ж.
Разм. Старое, звычайна сухое дрэва. Вогненная паводка злізвала на сваім шляху адвечны буралом, агонь забіраўся ў дуплы старадрэвін і праз дзіркі вырываўся адтуль вострымі языкамі. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Палаво́ддзе ’паводка’ (Грыг.), поліводзь ’мелкаводдзе на разлівах’ (ТС). Рус. половодье, укр. половіддя ’тс’. Ад полый (гл.) і вада (Фасмер, 3, 312).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ По́вадзь (поваць) ’разводдзе, паводка’ (астрав., воран., Сл. ПЗБ), ст.-бел. поводь ’тс’ (Сл. Скар.). Укр. повідь, рус. поводь ’паводка’, польск. powódź ’тс’, чэш., славац. povoden ’тс’, славац. povodie ’басейн ракі’. Ад *po‑ і *vodъ ’водная прастора, шмат вады’ — бязафікснае ўтварэнне са значэннем зборнасці ад вада (гл.), параўн. бегаць ’мноства’ (ТС) ад багацце. Банькоўскі (2, 738) узводзіць да powodzić ’весці’, што сумнеўна з пункту погляду семантыкі. Сюды ж повадзь (поваць) ’многа’ (астрав., воран., Сл. ПЗБ), параўн. укр. повідь ’паводка’, перан. ’безліч’, польск. powódź ’тс’. Перанос паводле падабенства: ’вялікая колькасць вады’ > ’вялікая колькасць чаго-небудзь’. Параўн. яшчэ семантыку ст.-грэч. πέλαγοζ ’мора’, перан. ’акіян (вялікая колькасць), бязмежнасць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разво́ддзе, разво́дзіца ’веснавая вада, разліў’, ’бездараж’ (ТСБМ; докш., шум., лудз., Сл. ПЗБ; Сцяшк.), ’хуткае таянне снегу і лёду ўвесну’ (Сцяшк.), ’паводка’ (Гарэц.), разво́дзі (брасл., Сл. ПЗБ), разво́ддзя, разво́дзя (паст., лід., Сл. ПЗБ) ’тс’, разво́ддзя ’разводдзе, паводка’ (Бяльк., Нас.), рус. разво́дье ’тс’, укр. разво́ддя ’прастора чыстай вады паміж ільдамі’. Магчыма, прасл. *orz‑vod‑je паводле архаічнай мадэлі (Астроўскі, ABSl, 27, 122), гл. вада, параўн. раздарожжа (гл. раздарожа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спусташа́льны, ‑ая, ‑ае.
Які прыводзяць да спусташэння, нясе спусташэнне. Спусташальная паводка. □ [Кузьма Чорны] думаў пра свой народ, пра сваю краіну, якой .. пагражаў спусташальны ваенны агонь. Кудраўцаў. Неўзабаве Русь падверглася спусташальнаму пападу.. Батыя. Чамярыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падтапі́ць 1, ‑таплю, ‑топіш, ‑топіць; зак., каго-што.
Часткова затапіць, заліць вадой. Падтапіла паводка будынкі.
падтапі́ць 2, ‑таплю, ‑топіш, ‑топіць; зак., што і чаго.
Растапіць дадаткова, яшчэ трохі. Падтапіць сала. Падтапіць масла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
захлыну́ць, ‑не; зак., каго-што.
Заліць, пакрыць поўнасцю (пра ваду). Паводка захлынула берагі. // перан. Захапіць, паглынуць (пра пачуцці). Гарачая хваля ўдзячнасці і нейкага іншага пачуцця, якому .. [Вася] і назвы не знаходзіў, захлынула яго. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазамыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Адмыць, замыць усе плямы, не мыючы ўсёй адзежы.
2. Сапсаваць частым ці няўмелым мыццём усё, многае. Пазамываць бялізну.
3. Занесці пяском усё, многае. Пазамывала паводка вусці рэк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)