развалі́цца, -валю́ся, -ва́лішся, -ва́ліцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паваліўшыся, рассыпацца, распасціся.
Бабка снапоў развалілася.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). перан. Прыйсці ў заняпад; разладзіцца.
Справа развалілася.
3. Сесці, неакуратна, шырока раскінуўшы рукі і ногі (разм.).
Р. на канапе.
|| незак. разва́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
крэ́мзаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што і без дап.
Разм. Неакуратна, невыразна пісаць або чарціць. Некалькі разоў .. [Алесь] браўся за пяро, хмурыў лоб, доўга крэмзаў, рваў паперу і пачынаў пісаць зноў. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Разгэ́мзываць, разгэ́мзаць, разгада́ць, разгамзі́ць ’камячыць, псаваць’ (Юрч. СНЛ). Ад га́мзаць ’паволі есці, жаваць’, гамзі́ць ’уплятаць, есці’, ’рабіць неакуратна’ (гл.)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пазва́льваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. каго-што. Зваліць, паваліць усіх, многіх ці ўсё, многае або спілаваць, ссячы ўсё, многае.
Вецер пазвальваў слупы.
П. сосны.
2. каго-што. Скінуць адкуль-н. усё, многае або ўсіх, многіх.
Ты там не пазвальвай дзяцей з печы.
3. што. Неакуратна зваліць, скідаць усё, многае.
П. рэчы ў кучу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чы́ркаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. Праводзіць чым-н. па чым-н., пакідаючы след, лінію.
Ч. бульбу па тарцы.
2. Хутка, неакуратна пісаць.
3. Утвараць характэрныя гукі (пра некаторых птушак).
|| аднакр. чыркану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́, (да 1 і 2 знач.) і чы́ркнуць, -ну, -неш, -не; -ні (да 3 знач.).
|| наз. чы́рканне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
натрэ́сці, -расу́, -расе́ш, -расе́; -расём, -расяце́, -расу́ць; -ро́с, -рэ́сла і -расла́, -рэ́сла і -расло́; -расі́; -рэ́сены; зак.
1. чаго. Трасучы што-н., здабыць у нейкай колькасці.
Н. груш.
2. чаго. Растрэсці частку чаго-н., неакуратна перавозячы або пераносячы.
Н. сена на дарогу.
3. чаго. Пра кармы для жывёлы: трасучы, змяшаць.
4. безас., каго. Стаміць, намучыць трасянінай (разм.).
Натрэсла дзяцей за дарогу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тры́нкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., на чым.
Разм. Неакуратна або няўмела іграць на якім‑н. музычным інструменце. [Каця:] — Алёша — сапраўдны чалавек... А ты [Рая], ты заводзіш шуры-муры з гэтым старым смаўжом... толькі праз тое, што ён умее трынкаць на гэтым тваім паламаным раялі. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Настрамі́ць (настромі́ць) ’неакуратна налажыць, накідаць абы-як’ (ТС), настрамя́шыць ’скласці абы-як’ (клецк., Жыв. сл.), ’падняць, задраць’ (любан., Жыв. сл.), параўн. палес. настромля́ть вощи́ну ’насаджваць вашчыну на крыжавіну для прываблівання пчол’ (Анох.), укр. настроми́ти ’наткнуць’. Гл. стром, страмля́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пазва́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Зваліць, паваліць усіх, многіх або ўсё, многае. Пазвальваць людзей з ног. Вецер пазвальваў слупы. // Спілаваць, ссячы ўсё, многае. Пазвальваць сосны.
2. Скінуць адкуль‑н. усё, многае. Пазвальваць сена з вазоў.
3. Неакуратна зваліць, скідаць усё, многае. Пазвальваць рэчы ў кучу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пурзго́ліцца ’боўтацца ў місцы з ежай’ (мядз., Нар. словатв.), пурзоліцца экспр. ’неахвотна есці; пэцкацца’; перан. ’дурэць’ (мядз., брасл., паст., Сл. ПЗБ). Гукапераймальнае, параўн. пу́ргаць ’сёрбаць’, рус. смал. пу́рзацца ’марудна і неакуратна есці’, пурзоніцца ’тс’. Грынавяцкене (Сл. ПЗБ) лічыць запазычаным з літ. purzlóti, burzlóti ’тс’, што цяжка давесці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)