супраці́ўнік, ‑а, м.
Разм. Праціўнік, вораг. Ідэйны супраціўнік. □ Сцеражыся, супрацоўнік! Адбівае дні гадзіннік! Купала. Ды не маглі яны [ігракі] адно ўлічыць, Што супраціўнікі не жартавалі. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́бракаваць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак., каго-што.
Спец. Вылучыць, выкінуць што‑н., што не адпавядае якасці, стандарту. [Рудак:] — На мяса мы маглі б выбракаваць самых горшых [кароў]. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напаку́тавацца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; зак.
Перажыць, вынесці многа пакут. Напакутавацца ў няволі. □ [Фогель:] — І як толькі, яны маглі жыць у лесе? Гэткія марозы стаялі сёлета. Напакутаваліся, мабыць... Шчарбатаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Галгая́нка ’дурнаватая жанчына’ (Жд. 2). Слова невядомага паходжання: не знаходзіцца роднасных або падобных лексем, якія маглі б праясніць этымалогію галгая́нкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
машыні́стка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Жанчына, якая працуе на пішучай машынцы. Машыністкі не маглі друкаваць на замежных мовах — на іх машынках не было лацінкі. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пале́глы, ‑ая, ‑ае.
Які прыгнуўся сцяблом да зямлі (пераважна пра збожжавыя расліны). Марнавалася пераспелая і палеглая ярына. Машара. Месцамі была густая, палеглая пшаніца, камбайны нічога не маглі зрабіць. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парастава́ць, ‑тае; зак.
Растаць — пра ўсё, многае. Калі б жаданні, думы і пачуцці Тых, што заўжды спяшаюцца сюды, Маглі ўсе сучаснікі пачуць іх, На полюсах параставалі б льды. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэбіто́р, ‑а, м.
Даўжнік прадпрыемства, арганізацыі, установы. Адны плацілі акуратна, другія цягнулі бог ведае колькі, і мы ніяк не маглі пазбавіцца ад даўжнікоў ці, як у нас кажуць, дэбітораў. Скрыган.
[Лац. debitor.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паарышто́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
Арыштаваць усіх, многіх. У час вайны ніхто вечарам агню не запальваў: не было газы ды і небяспечна. Маглі наляцець фашысты і ўсіх паарыштоўваць. Дайліда.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пары́ск ’паркаль; (паркалёвая) хустка’, парыскаем ’паркалёвы’ (Мат. Гом.). Няясна. Ці не звязана з польск. paryski ’парыжскі’ < Parys ’Парыж’, адкуль маглі прывозіць тканіну.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)