трагі́чны, -ая, -ае.
1. Які адносіцца да трагедыі (у 1 знач.).
Т. жанр.
2. Страшэнны, ашаламляльны, поўны гора, няшчасця.
Трагічнае здарэнне.
Т. лёс.
|| наз. трагі́чнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Лёсы ’шчаслівы, задаволены’ (карэліц., Сцяшк.). Да лёс 1. Звязана са значэннем ’добры лёс, шчаслівая доля’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зайздро́сны, -ая, -ае.
1. Які заўсёды зайздросціць, поўны зайздрасці, які выражае зайздрасць.
З. чалавек.
З. позірк.
2. Здольны абудзіць зайздрасць.
З. лёс.
Зайздроснае здароўе.
|| наз. зайздро́снасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
предназна́чить сов. прызна́чыць; (судить) судзі́ць;
судьба́ предназна́чила лёс судзі́ў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
се́йбіт, -а, М -біце, мн. -ы, -аў, м.
1. Той, хто сее зерне.
С. трывожыцца за лёс ураджаю.
2. перан. Чалавек, які распаўсюджвае ідэі, веды.
С. разумнага, добрага, вечнага.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
до́ля, -і, мн. -і, -ей, ж.
1. Частка чаго-н.
Д. секунды.
Падзяліць хлеб на роўныя долі.
2. Лёс.
Такая мая д.
Шчаслівая д.
◊
Львіная доля — большая частка чаго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
выпрабо́ўваць несов. испы́тывать, подверга́ть испыта́нию, брать на испыта́ние;
○ в. лёс — искуша́ть судьбу́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кру́чаны, -ая, -ае.
1. Зроблены скручваннем.
Кручаная пража.
К. абаранак.
2. Спіралепадобны, віты.
Кручаная лесвіца.
3. Хворы на шаленства (пра жывёл; разм.).
К. сабака.
4. перан. Заблытаны, неспакойны.
К. лёс.
Кручаная доля.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фа́тум, ‑у, м.
Кніжн. Няўхільны, немінучы лёс; наканаванне лёсу.
[Лац. fatum.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Судзьба́ ’доля, лёс’ (Бяльк., Сл. ПЗБ, ТС): sudźba bóża ’прадвызначэнне’ (Федар. 4), судзьба́ — працэсуальны назоўнік ад дзеяслова судзіць (слуц., Жыв. НС), ст.-бел. судба ’тс’: судбы судеи (Альтбаўэр). Параўн. старое ўкр. судьба́ ’доля’, рус. судьба́ ’лёс’, чэш. sudba ’прадвызначэнне, доля’, славен. sódba ’прысуд; меркаванне, думка’, старое ’лёс’, серб.-харв. судба ’тс’, балг. съдба́ ’тс’, макед. судба ’доля, лёс’, ст.-слав. сѫдьба ’прысуд; права, закон; рашэнне, пастанова’. Прасл. *sǫdьba — абстрактны назоўнік ад *sǫditi, гл. судзіць (Шустар-Шэўц, 1376; Скок, 3, 356; Бязлай, 3, 283). Існуе меркаванне, што гэта самастойныя ўтварэнні ў асобных славянскіх мовах, а значэнне ’лёс’ распаўсюдзілася пад уплывам рускай мовы. параўн. Махэк₂, 568; Русек, Этимология–2000–2002, 50.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)