коло́даI ж.
1. кало́да, -ды ж.;
2. (водопойная) кары́та, -та ср.; (жёлоб) жо́лаб, -ба м.;
3. (притолока над дверью) вяршні́к, род. вершніка́ м.;
4. (для пчёл) кало́да, -ды ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ву́лей, вулея і вулля; мн. вуллі, ‑ёў; м.
Спецыяльная скрыня невялікіх памераў або выдзеўбаная калода для пчол. Рамачны вулей. □ Па гэтых дубах палешукі-бортнікі рабілі цэлыя пчольнікі, зацягваючы туды па дзесятку вуллёў. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
краж, ‑а, м.
1. Ланцуг невысокіх гор. Данецкі краж.
2. Разм. Кароткі абрубак тоўстага бервяна; калода. Мела .. [лесапільня] восем вертыкальных лесапільных рам — для звычайнай распілоўкі, тры гарызантальныя — для распілоўкі вялікіх кражаў з дарагіх цвёрдых народ. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пчалі́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да пчалы. Пчаліны мёд. Пчаліны рой. Пчаліная калода. Пчаліны звон.
2. у знач. наз. пчалі́ныя, ‑ых. Група сямействаў джаланосных насякомых атрада перапончатакрылых, да якой адносяцца пчала, чмель і інш.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ка́рча ’сухаваты корч, калода’ (Шн.). Гл. корч.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кліц ’калода’ (Сл. паўн.-зах.). З ням. Klotz (там жа, 478). Параўн. клец (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сту́піца ‘трубка, калодка ў коле’ (Бяльк.; круп., іўеў., брасл., Сл. ПЗБ; Дэмб. 2; мсцісл., З нар. сл.), сту́пка ‘тс’ (Мат. Гом.), сюды ж і ступі́ца ‘дэталь у жорнах, на якой трымаецца верхні камень’ (Скарбы). Рус. сту́пица ‘тс’. Да сту́па (гл.); да семантыкі параўн. значэнні сту́па ‘калода’, рус. сту́па ‘калода ў млыне’ і да т. п.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гад, ‑а, М ‑дзе, м.
1. Змяя, гадзюка. [Бусел] ляціць з небасхілу, нішчыць гадаў гатовы... Дубоўка.
2. Разм. лаянк. Пра агіднага, шкоднага чалавека. Ота зірнуў на гаспадара, як на гадзюку, і спакойна сказаў: — Гад! Гнілая калода! Бядуля. Вораг ёсць вораг: грабежнік і кат, Не вер яму, гаду. Колас.
•••
Гад печаны — тое, што і гад (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бервяно, пень, калода, кругляк; бярно (абл.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
вулей / выдзеўбаны: калода / рамачны: рамовік (разм.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)