аўчы́на, -ы, мн. -ы, -чы́н, ж.
Вырабленая авечая шкура.
Кажух з аўчын.
|| памянш. аўчы́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
◊
Аўчынка вырабу не варта — аб справе, якая не апраўдвае клопатаў.
|| прым. аўчы́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цуру́балка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.
1. Прадаўгаваты кавалак дрэва; абломак сцябла, галінкі і пад.
Цурубалкі астраў.
2. Драўляны самаробны гузік у выглядзе кароткай круглай палачкі, падобнай на таўкачык.
Кажух зашпілены на цурубалкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вільчура ’даха з воўчай скуры’ (КТС). Укр. вільчу́pa і вівчу́ра ’тс’, рус. зах. вильчу́ра ’кажух з воўчых скур навыварат’, ленінгр. ’мужчынскі кажух’. Бел. лексема запазычана з польск. wilczura ’кажух з воўчых скур’; ’апрацаваная воўчая скура, якой накрываліся’ (Фасмер, 1, 315; Праабражэнскі, 1, 84).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
закара́вець, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Зрабіцца каравым; закарэць (у 2 знач.). Кажух закаравеў. Анучы закаравелі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сні́зак (сні́зык) ‘кажух разам з сярмягай’ (віц., Шн. 3). Параўн. зах. і паўд.-рус. сни́зка ‘армяк і тулуп зверху’, сни́зок, сни́зки ‘кажух з каптанам, кажух з армяком, пара верхняй адзежы, для цяпла’. Да ніз (гл.), параўн. выраз адзець пад ніз ‘апрануць пад верхнюю адзежыну што-небудзь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
грэць, грэ́ю, грэ́еш, грэ́е; грэ́ты; незак.
1. Перадаваць сваю цеплыню.
Сонца грэе.
2. Рабіць цёплым, награваць.
Г. малако.
3. Захоўваць цеплыню, засцерагаць ад холаду.
Кажух грэе добра.
4. перан. Супакойваць, суцяшаць.
Г. сэрца.
Грэюць матуліны вочы.
◊
Грэць рукі на чым (разм., неадабр.) — нажывацца несумленным спосабам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зала́піць, ‑плю, ‑піш, ‑піць; зак., што.
Тое, што і залатаць. Залапіць кажух. □ Дзірку дзіркаю ніяк не залапіш. Дзяргай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
і́ршыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; незак., што.
Закладваць у шво ірху. // Аблямоўваць, абшываць край чаго‑н. ірхай. Іршыць кажух.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Павалочка ’кажух, пакрыты сукном, шуба’ (Бяльк., Сцяшк. Сл.). Рус. арх., наўг., перм. поволока ’верх, пакрышка кажуха’, цвяр. поволбчня, поволбчная шуба ’жаночы кажух, які пакрыты халстом’. Ад павалачыць < валачыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
віжава́ць, ‑жую, ‑жуеш, ‑жуе; незак.
Разм. Сачыць, наглядаць. Прыцемкам, калі не віжуе чужое вока, захапіўшы дзяружку і кажух, Крамер кіруецца на агарод. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)